Şalak kayısı çeşidinde duman suyu ve karrikinin tuzlu şartlarda bazı stres ilişkili genler üzerine etkilerinin belirlenmesi

Abstract

Tuz stresi, dünyadaki bitkisel üretimin %20'sini etkileyen en önemli abiyotik stres faktörlerinden biridir. Bitki kaynaklı duman, abiyotik stres koşulları altında ekinlerin tohum çimlenmesini, fide büyümesini ve fizyolojik özelliklerini uyarmada biyolojik olarak aktif bir bitki ürünü olarak rapor edilmiştir. Araştırmada yonca samanı yakılarak duman suyu (DS) elde edilmiştir. DS ve ticari olarak satılan karrikin (KAR1) maddesi ile Şalak kayısı (Prunus armeniaca L.) çeşidi tohumlarında çimlenme ve sürgün geliştirme oranları, kök ve gövde uzunlukları, gövde çapı, yaprak sayısı, yaprak alanı belirlenmiştir. Ayrıca tuz stresine karşı antioksidan etki gösteren enzimlere [katalaz (CAT), süperoksit dismutaz (SOD) ve glutatyon peroksidaz (GPX)] ait genlerin anlatımındaki değişimler qPZR ile araştırılmıştır. Çimlenme yönünden en yüksek oran %60 ile 1:1000 DS ve %72 ile 1 ?M KAR1 olmuştur. Sürgün gelişimi, kök ve gövde uzunluğu bakımından en iyi sonucu DS grubunda 1:100, KAR1 grubunda ise 1 ?M konsantrasyon vermiştir. Sürgün gelişim oranları DS ve KAR1 grubunda sırası ile %95,83 ve %87,50 olmuştur. Kök uzunluğu DS ve KAR1 grubunda sırası ile 137,68 ve 141, 92 mm olurken, gövde uzunluğu sırası ile 103,78 ve 102,67 mm olmuştur. DS ve KAR1 korelasyon matrisinde gövde çapı ve yaprak sayısı dışındaki bütün parametreler istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Tuz stresi altında kayısı fidelerine DS ve KAR1 uygulamalarının CAT, SOD ve GPX genlerinin ekspresyonunu arttırdığını ve lipit peroksidasyonu seviyesini azalttığını işaret etmektedir. Sonuç olarak, DS ve KAR1'in stres adaptasyonunun düzenlenmesinde büyük önemi olduğu ortaya konulmuştur.

Salt stress is one of the most important abiotic stresses affecting 20% of the world's crop production. Plant-derived smoke has been reported as a biologically active plant product in stimulating seed germination, seedling growth and physiological properties of crops under conditions of abiotic stress. In this thesis study, smoke water (DS) was obtained by burning alfalfa straw. Germination and shoot development rates, root and stem lengths, stem diameter, number of leaves, leaf area were determined in Şalak apricot seeds with DS and KAR1. In addition, changes in the expression of genes belonging to enzymes [(CAT), (SOD) and (GPX)] that have antioxidant effects against salt stress were investigated by qPCR. The highest rate of germination was 1:1000 DS with 60% and 1 µM KAR1 with 72%. In terms of shoot development, root and stem length, 1:100 concentration in DS group and 1 µM concentration in KAR1 group gave the best results. Shoot growth rates were 95.83% and 87.50% in the DS and KAR1 groups, respectively. The root length was 137.68 and 141.92 mm in the DS and KAR1 groups, respectively, while the stem length was 103.78 and 102.67 mm, respectively. It indicates that DS and KAR1 applications to apricot seedlings under salt stress increase the expression of CAT, SOD and GPX genes and decrease lipid peroxidase accumulation. As a result, it has been revealed that DS and KAR1 are of great importance in the regulation of stress adaptation.