Biga'da çeltik tarlalarındaki darıcanların (Echınochloa spp.) morfolojik farklılıkların çimlenme ve gelişme biyolojileriyle ilişkisinin belirlenmesi

Abstract

Çeltik (Oryza sativa L.) insanların yarısından fazlasını besleyen bitkilerin başında gelmektedir. Türkiye'de ekim alanları ve üretimi sınırlı olmakla beraber hemen hemen her bölgesinde yetiştirilmekte olup en geniş ekiliş alanı ve en fazla üretimi Marmara Bölgesindedir. Çanakkale'nin Biga ilçesi çeltik üretiminde önemli bir role sahiptir. Çeltik yetiştiriciliğinde verim ve kaliteyi etkileyen birçok unsur mevcuttur. Yabancıotlar, verime olan etkileri ve kontrolünde ortaya çıkan dayanıklılık vb. gibi durumlardan dolayı çeltik yetiştiriciliğinin önde gelen meseleleri arasında yer almaktadır. Echinochloa spp. (darıcanlar) çok sayıda türü, tür altı taksonları ve morfotipleri ile çeltik yetiştirilen birçok bölgede olduğu gibi Biga'da da en önemli yabancı otlardan biridir. Farklı zamanlarda olgunlaşmış, farklı morfolojideki bireylerin farklı türlere veya alt taksonlara ait olabileceği savıyla Çanakkale'nin Biga ilçesindeki çeltik tarlalarından 2021-2022 senelerinde alınan bitki örnekleri ve tohumları incelenmiştir. Türkiye florasının yanısıra başka teşhis anahtarlarına göre de teşhisler yapılmıştır. Yapılan teşhislerde Echinochloa crus-galli (darıcan), E. oryzoides (çeltiksi darıcan), E. colona (benekli darıcan) ve E. oryzicola (geçci darıcan) türleri belirlenmiştir. Teşhis edilen bitkiler daha sonra erken gelişme denemesine tabii tutulmuştur. Deneme BBCH skalası 33ncü evreye kadar devam etmiştir. Başlangıçta farklı türe veya morfotipe ait, veya farklı zamanda toplanan tohumların farklı zaman aralığında gelişeceği düşünülse de; denemede bütün popülasyonlar benzer şekilde gelişme göstermiştir. Darıcanlarla etkin bir mücadele edebilmek için daha geniş alanlarda daha ayrıntılı çalışmalara ihtiyaç olduğu kanısına varılmıştır.

Rice (Oryza sativa L.) is the main food source for more than half of the people worldwide. Although the cultivation areas and production are limited in Türkiye, it is grown almost in every region. Marmara Region has the largest cultivation area and the highest production. Biga district of Çanakkale has an important role in paddy production. There are many factors that affect yield and quality in rice. Weeds are among the main problems in rice because of the effect on rice yield and the creating new problems such as herbicide resistant weeds. Echinochloa spp. are foremost weeds of rice cultivation with their many species, lower taxons and morphotypes in Biga as well as in the other regions. With a hypothesis that individuals ripen in different times and varying morphotypes could be different species or lower taxons, individulas and their seeds that had been collected from rice fields in Biga district of Çanakkale in 2021-2022 were examined. Not only flora of Türkiye but also some other diagnostic keys were used to identify individuals. Echinochloa crus-galli, E. oryzoides, E. colona and E. oryzicola were determined. The diagnosed plants were then subjected to an early development trial. The trial continued until BBCH scale phase 33. All populations showed similar development although it had been thought that seeds of individuals belong to different species or morphotypes or ripen varying times could develop unlike. It is concluded that there are needs for studies covering larger areas and having more details to improve more efficient systems for Echinochloa spp. control.