Türkiye’deki Bankaların Türev Ürün Kullanım Yoğunluğu

Abstract

Gelişen teknoloji ile finans sektörünün neticesinde ekonomi dünyası küreselleşmiş ve küreselleşen dünya hem yatırımcılar hem de bankalar için riskin daha önemli hale gelmesine sebep olmuştur. Bilhassa küreselleşmenin meydana getirdiği döviz kuru ve faiz riskinin kontrol altına alınması gayesi ile de birtakım finansal araçlar yaşamımıza girmiş ve kullanımları her geçen gün artmaya başlamıştır. Bunların içerisinde türev piyasası araçlarından olan future, forward, swap, opsiyon, ve diğer türev piyasa araçları meydana gelebilecek risklerden korunmak, spekülasyon ve bazen de yeteri kadar gelişim sağlamamış piyasalar içinde arbitraj amaçlı kullanılmaya başlanmıştır. Kurumların, bankaların ve yatırımcıların bu araçları kullanmak suretiyle geleceğe dair belirsizliklerini azaltarak risklerini aşağı seviyelere çekmesi sonucunda türev piyasa araçlarına hem dünya çapında hem de ülkemizde ilgi her geçen gün artmaktadır. Bu çalışmadaki amaç; 2015-2019 yıllarında Türkiye’de finans sektörünün en büyük kurumları olan bankaların, her geçen gün artan türev piyasa araçlarının kullanımlarını analiz etmektir. Çalışmada aktif büyüklüğü en yüksek olan 10 tane banka araştırılmış ve veri analizi ile türev araç kullanımları incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda Türkiye’deki bankaların genellikle türev ürün kullanımında alım-satım amaçlı oldukları, her yıl türev kullanım hacimlerini arttırdıkları ve alım-satım amaçlı işlemlerde en büyük payın swapta olduğu görülmüştür.

As a result of the developing technology and the financial sector, the economy world has become globalized and the globalizing world has caused the risk to become more important for both investors and banks. Especially with the aim of controlling the exchange rate and interest rate risk caused by globalization, some financial instruments have entered our lives and their use has started to increase day by day. Among these, future, forward, swap, option, and other derivative market instruments, which are among the derivative market instruments, have begun to be used for protection, speculation and sometimes arbitrage in markets that have not developed enough. As institutions, banks and investors reduce their uncertainties about the future by using these tools, their interest in derivative market instruments increases both worldwide and in our country. The purpose of this study; 2015-2019 year, the largest banks in the financial institutions sector in Turkey is to analyze the use of derivatives markets means increasing with each passing day. In the study, 10 banks with the highest asset size were researched and data analysis and derivative tools were investigated. The study resulted in banks in Turkey, they are usually in the use of derivatives held for trading, each year they increase their use of derivatives in the trading volume and the swap transactions was seen that the largest share.