Biga yarımdası'ndaki (KB Anadolu-Türkiye) senozoyik öncesi kaya topluluklarının jeokronolojisi ve tektono-stratigrafik nitelikleri

Abstract

Biga Yarımadası'nda birbirinden farklı kökende olduğu kabul edilmiş olan metamorfik kayalar bulunmaktadır. Bu farklı metamorfik topluluklar arasında ise Alpin yaşlı alan(lar)ın var olduğu ifade edilmiştir. Bu doktora tezi bu jeolojik modelin test edilmesini amaçlamıştır. Bu amaçla bölgede daha önce yapılmış araştırmalar da dikkate alınarak kritik alanlar haritalanmış, metamorfik birimlerin litolojik ve jeokronolojik incelemeleri yapılmıştır. Biga Yarımadası'nda Senozoyik yaşlı volkanik-çökel örtü altında değişik alanlarda ve birbirinden kopuk mostralar halinde metamorfik kayalar yüzeylemektedir. Bu kayalar güneyde Kazdağ antiformu boyunca; kuzeyde ise Karadağ, Çamlıca ve Kemer/Karabiga alanlarında mostralar vermektedir. Birbirinden kopuk bu mostraların aslında bir bütünün parçaları olduğunun anlaşılması bu doktora tezinin en temel ve en önemli sonuçlarından birini oluşturmaktadır. Nitekim bu metamorfik topluluklar, birbirleriyle doğrudan dokanakta olan bir tektono-stratigrafik istif oluşturmaktadır. Anılan metamorfik mostralardan en güneyde Kazdağında mostra verenler (Kazdağ Grubu) altta Triyas yaşlı, üstte ise Karbonifer yaşlı iki metamorfik topluluk ile bunlar arasında tektonik dokanakla yer alan bir metaofiyolitten oluşur. Kuzeyde Karadağ, Çamlıca ve Kemer/Karabiga alanlarında mostra veren metamorfik kayalar (Geyikli, Çamlıca, Kemer metamorfitleri) ise birbirlerinden kopuk mostralara sahip olmakla birlikte aslında birbirleriyle korele edilebilen Geç Ediyakaran-Erken Paleozoyik yaşlı bir istifle temsil edilmektedir. Bu istif altta bir metavolkanik-volkaniklastik ve üstte ise başlıca metapelitik bir birimden oluşmaktadır. Bu metamorfik kayalar yer yer yine Ediyakaran-Erken Paleozoyik yaşlı eklojit fasiyesinde metamorfizmaya uğramış metaofiyolitlerle tektonik olarak dilimlenmiştir. Bu metamorfik temelin üzerinde açısal uyumsuzlukla Permiyen yaşlı bir karbonat platformu gelişmiştir. Kuzey metamorfik topluluk, güneyde Kalabak grubu olarak bilinen metamorfik topluluğun eşdeğeridir. Kalabak grubu da altta bir metavolkanik-volkaniklastik birim, üste metasedimanter bir birim ve bunları kesen Erken Devoniyen yaşlı bir metagranit ile temsil edilmektedir. Kalabak grubu, Kazdağ metamorfik kayaları üzerinde tektonik dokanakla doğrudan oturmaktadır. Kalabak grubunun yaşı da Ediyakaran-Erken Paleozoyik'tir ve metaofiyolitik kayalarla tektonik olarak dilimlenmiştir. Triyas yaşlı Karakaya grubu kayaları Permiyen karbonat platformunun parçalanmasıyla gelişimine başlayarak Triyas sonunda kapanan kısa ömürlü bir havzadır. Bu havzaya ait birimlerden kenar ve başlangıç fasiyesleri metamorfik temel kayaları üzerinde uyumsuz olarak oturmaktadır. Bu metamorfik temel kayaları güneyde Liyas yaşlı ve kuzeyde Alt Kretase yaşlı çökellerle açısal uyumsuzlukla örtülmektedir.

The main aim of this Ph.D thesis is testing the existence of Alpine suture zone(s) between the metamorphic rocks in the Biga Peninsula. In this content, critical areas were mapped, lithological and geochronological studies were done in the light of previous studies. Metamorphic rocks of the Biga Peninsula crop out underneath a thick Cenozoic volcanic-sedimentary sequence as separated outcrops. These metamorphic rocks crop out along the Kazdağ antiform in the south and Karadağ, Çamlıca and Kemer/Karabiga regions in the north. Understanding and considering of these seperated metamorphic outcrops are the parts of the whole, is probably the most basic and most important resut. Thus, these metamorphic assemblages are a single tectono-stratigraphic sequence which are directly in contact with eachother and can be describe in a single tectono-stragraphic columnar section. Metamorphic outcrops in the south that crop out in the Kazdağ area (Kazdağ Group) consists of a Triassic metamorphic assemblage at the bottom, a Carboniferous metamorphic assemblage at the top and a metaophiolite between them with tectonic contacts. The metamorphic rocks (Geyikli, Çamlıca and Kemer metamorphites) which crop out in Karadağ, Çamlıca and Kemer/Karabiga massifs, are represented by a Ediacaran/early Paleozoic sequence. This sequence consist of a metavolcanic-volcanoclastic unit at the bottom and a metapelitic unit at the top and sliced by metaophiolitic rocks which are sometimes undergone eclogite facies metamorphism. The age of this metaophiolite is Ediacaran-early Paleozoic too. A thick carbonate platform, Permian in age, overlies this metamorphic basement rocks with an angular unconformity. Northern metamorphic assemblage is the equivalent of a metamorphic assemblage which known as Kalabak Group in the south. Kalabak Group consist of a metavolcanic-volcanoclastic unit at the bottom, similar to the northern massifs, and cut by a early Devonian metagranitoid. The rocks of Kalabak Group directly and tectonically overlie the metamorphic rocks of Kazdağ Group. The age of the Kalabak Group is Ediacaran/early Paleozoic and and sliced by metaophiolitic rocks. The rocks of Karaya Group is formed in a basin, which is start to open by break up a Permian carbonate platform and closed at the end of Trias. The onset and margin facies rocks of this basin unconformably overlie the metamorfic basement rocks. These metamorphic rocks unconformably overline by Liassic sedimentary rocks in the south and early Cretaceous sediment in the south.