Social Representations of Giftedness in Turkey

Abstract

Social representations may have influence on individuals’ behaviors and attitudes. In this study, the aim was to investigate people’s social representations in the society. The method of social representation was used to unearth people’s free associations on the concept of giftedness. This study included 523 participants, conveniently sampled from different age groups and educational levels. In terms of gender, 46.9% was male and 53.1% was female. Among the participants, 107 have participated to a training program at least once about giftedness or gifted students. Other 416 have not participated to any training program. Participants were asked to write down five words in an order come to their mind when they heard the concept of gifted. The written words were analyzed by focusing on frequency and rank order. The analyses were conducted separately for all participants, the educated group, and the uneducated group. Central and peripheral elements were revealed for each group. The social representations of all participants were similar to those of the uneducated group, which were gifted, successful, hard-working, and ability. The social representations of the educated group were gifted, different, and creative. Results indicated that the social representation of the society on giftedness was highly positive. Suggestions were also provided based on the revealed central and peripheral elements on giftedness.

Sosyal temsiller, bireylerin davranışlarını ve tutumlarını etkileyebilmektedir. Bu araştırmanın amacı toplum içinde üstün zekâya ilişkin sosyal temsilleri analiz etmektir. Katılımcıların üstün zekâ kavramıyla ilgili çağrışımlarının ortaya çıkarılmasında sosyal temsiller metodu kullanılmıştır. Araştırmaya farklı yaş ve eğitim düzeylerinden toplam 523 kişi kolayda örnekleme yöntemi ile dâhil edilmiştir. Katılımcıların % 46,9’u erkek ve % 53,1’i kadındır. Katılımcıların yaşları 15 ile 79 arasında değişmekte ve yaş ortalaması 31,7 ± 12,2’dir. Katılımcılar arasında 107 kişi daha önce üstün zekâ ile ilgili en az bir defa eğitim almışken, geriye kalan 416 kişi hiç bir eğitim almamıştır. Katılımcılardan üstün zekâ denildiğinde akıllarına gelen ilk beş kelimeyi yazmaları istenmiştir. Belirtilen kelimeler hem tekrarlanma sıklıkları hem de yazılma sıraları dikkate alınarak puanlanmış ve prototipik analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Analizler hem katılımcıların geneli, hem de eğitim alan ve almayan gruplar için tekrarlanmıştır. Her bir grup için üstün zekâ ile ilgili merkezi ve çevresel unsurlar ortaya çıkarılmıştır. Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgulara göre toplam örneklem ve üstün zekâya ilişkin herhangi bir eğitim almamış grubun sosyal temsilleri zeki, başarılı, çalışkan ve yetenek gibi kelimeleri içerdiği ve birbirine benzediği görülmüştür. Üstün zekâya ilişkin eğitim alan grubun sosyal temsilleri ise zeki, farklı ve yaratıcı gibi kelimelerden oluşmuştur. Ayrıca bulgular toplumda üstün zekâya bakış açısının genelde olumlu sosyal temsiller içerdiğini göstermiştir. Ortaya çıkan merkezi unsur kelimeleri ve diğer çevresel unsur kelimeleri değerlendirilerek bulgular üzerine öneriler sunulmuştur.