Doğu Karadeniz Bölgesi'nde 21. yüzyılda meydana gelen meteorolojik afetler

Abstract

Türkiye'de meteorolojik olayların sebep olduğu afetlerin başında, Doğu Karadeniz Bölgesi'ndeki afetler gelmektedir. Aşırı yağışlar sel ve taşkınları meydana getirmekte ve ikincil afet olarak heyelanları kaçınılmaz kılmaktadır. Bu çalışmanın amacı: bölgedeki yoğun yağışların oluşturmuş olduğu sel-taşkın ve bu afetlerin olumsuz sonuçlarına ışık tutmak; elde edilen yağış verilerinden yola çıkarak yağış- heyelan ilişkisini tespit etmek; bölgede meydana gelen meteorolojik afetlerin oluşum kökenleri (yağış, sıcaklık, heyelan, eğim ve yükselti verileri) hakkında yaklaşımlarda bulunmaktır. Böylece Doğu Karadeniz Bölgesi'nde 21. yüzyılda meydana gelmiş meteorolojik afetlerin oluşum sebepleri incelenmiştir. Bu kapsamda, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan 7 ilin (Ordu, Giresun, Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Rize, Artvin); yağış, sıcaklık, heyelan, eğim ve yükselti verileri resmi raporlardan yararlanılarak değerlendirilmiştir. Daha sonra Doğu Karadeniz Bölgesi'nden K-G yönlü 18 adet topoğrafik kesit alınmış ve topografyadaki ani değişimler incelenmiştir. Topoğrafik değişimlerin ani olduğu bölgelerin; güneyde Gümüşhane-Aydıntepe ile kuzeyde Sürmene-Akçaabat arasında kalan bölgelerde yoğunlaştığı ve özellikle Trabzon iline ait yerleşim birimlerinde meydana geldiği görülmüştür. Tüm bu veriler birlikte değerlendirildiğinde, bölgede meydana gelen meteorolojik kökenli afetlerin; özellikle Rize, Giresun ve Ordu illerinde yağış miktarları ile alakalıyken, Trabzon ilinde daha çok topoğrafik unsurlar ve coğrafik koşullar ile alakalı olduğu sonucuna varılmıştır.

The disasters in the Eastern Black Sea Region are the leading disasters caused by meteorological events in Turkey. Excessive rains cause floods and overflows and make landslides inevitable as secondary disasters. The purpose of this study: to shed light on the floods and the negative consequences of these disasters caused by heavy rainfall in the region; to determine the relationship between precipitation and landslide based on the precipitation data obtained; To make approaches about the origins of meteorological disasters (precipitation, temperature, landslide, slope and elevation data) in the region. Thus, the causes of meteorological disasters that occurred in the 21st century in the Eastern Black Sea Region were examined. In this context, 7 provinces in the Eastern Black Sea Region (Ordu, Giresun, Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Rize, Artvin); precipitation, temperature, landslide, slope and elevation data were evaluated using official reports. In this context, 7 provinces in the Eastern Black Sea Region (Ordu, Giresun, Trabzon, Gümüşhane, Bayburt, Rize, Artvin); data such as precipitation, temperature and landslide were evaluated by using official records. Then, 18 N-S directional topographic sections were taken from the Eastern Black Sea Region and sudden changes in the topography were examined. Regions where topographic changes are sudden; it has been observed that it is concentrated in the regions between Gümüşhane-Aydıntepe in the south and Sürmene-Akçaabat in the north, and it consists of settlement units belonging to the province of Trabzon. When all these data are evaluated together, it is seen that disasters caused by meteorological events in the region; it has been concluded that while is related to the amount of precipitation especially in Rize, Giresun and Ordu provinces, it is mostly related to topographic elements and geographical conditionsin Trabzon.