Kıl keçilerinde maternal özellikler ve oğlak gelişimi

Abstract

Kıl Keçisi, ülkemizde yaygın olarak görülen bir keçi ırkıdır. Genellikle dağlık, ormanlık ve engebeli arazilerde yetiştiriciliği yapılan Kıl Keçileri fizyolojik özellikleri sayesinde bu bölgelerdeki yaşam koşullarına uyum sağlayabilmektedir. Ancak Kıl Keçisi üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanabilmesi için yeni doğan yavrunun da bu koşullara adapte olabilmesi önemli bir unsurdur. Ekstansif ve yarı ekstansif koşullarda üretimi yapılan Kıl Keçilerinde insan müdahalesinin bazı durumlarda çok az olduğu noktalarda keçinin analık yeteneği ön plana çıkmaktadır. Bu çalışma, Çanakkale İli Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği'ne üye olan merkeze bağlı Serçiler Köyü'nde bulunan özel bir işletmede yürütülmüştür. İşletme yarı ekstansif üretim sistemine sahip olup doğumlar sürü içinde gerçekleşmiştir. Doğum sezonu boyunca doğumu yaklaşan hayvanlar işletmede bırakılarak gözlemlerin yapılabilmesi için olanak sağlanmıştır. İşletmeye ait 2 ve 10 yaşları arasındaki 58 baş kıl keçisi ve bu keçilerden doğan 76 oğlak ile yapılan çalışmada doğum sezonu boyunca keçilerin analık yeteneği, oğlakların canlılık skoru birtakım parametreler kullanılarak incelenmiştir. Doğum gözlemleri bir kişi tarafından yapılmıştır. Bu şekilde doğumu yaklaşan anaların tedirginliğini en aza düşürmek hedeflenmiştir. Doğumun başlamasından oğlağın anasını emmesine veya anasını ememezse doğumun başladıktan sonraki bir saat süresince gözlem yapılmıştır. Bununla doğumdan önceki süreçte keçinin tedirginlik indeksi bazı parametreler doğrultusunda gözlenmiştir. Doğumdan sonraki ilk 6 saat içinde yapılan analık davranış skoru 5 puanlık bir ölçekle puanlanarak Kıl Keçilerinin analık yeteneğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Doğum gözlemleri boyunca oğlaklardan elde edilen canlılık skorları ve doğum sütten kesime kadar geçen süreçteki haftalık olarak alınan canlı ağırlık artışları göz önünde bulundurularak, insan müdahalesinin az olduğu Kıl Keçisi yetiştiriciliğindeki farklı yaş gruplarındaki farklı analık yeteneğine sahip keçilerin yavrularının gelişim düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada kıl keçilerde ana yaşının arttıkça doğum öncesi tedirginliğin azaldığı ayrıca tek doğum yapan keçilerin de ikiz doğuranlara göre doğumdan önce daha tedirgin olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte doğum ağırlığının da ana yaşı ile doğrusal bir şekilde arttığı görülmektedir.

Hair Goat is a common goat breed in our country. Hair goats, which are generally bred in mountainous, forested and rough lands, can adapt to the living conditions in these regions thanks to their physiological characteristics. However, in order to ensure sustainability in Hair Goat production, it is an important factor that the newborn kids be able to adapt to these conditions. In Hair Goats produced in extensive and semi-extensive conditions, the maternal ability of the goat comes to the fore at points where human intervention is very little in some cases. This study was carried out in a private enterprise located in Serçiler Village of the center, which is a member of the Çanakkale Provincial Sheep and Goat Breeders' Association. The enterprise has a semi-extensive production system and the births took place in the herd. During the birth season, animals that were approaching birth were left in the holding and an opportunity was provided for observations. In the study conducted with 58 hair goats between the ages of 2 and 10 and 76 kids born from these goats, the maternal ability of the goats and the vitality score of the kids were examined using a number of parameters during the breeding season. Birth observations were made by one person. In this way, it is aimed to minimize the anxiety of mothers whose birth is approaching. Observations were made for one hour after the start of the birth, for the kid to suckle his mother or if he could not suckle his mother. With this, the agatation index of the goat was observed in line with some parameters in the period before birth. It is aimed to determine the maternity ability of Hair Goats by scoring with a 5-point scale, the maternal behavior score made within the first 6 hours after birth. It is aimed to examine the developmental levels of the offspring of goats with different maternity abilities in different age groups in Hair Goat breeding, where human intervention is low, considering the vitality scores obtained from the kids during the birth observations and the weekly live weight gains during the process from birth to weaning. In the study, it was determined that as the age of the mother increased, prenatal agitation index decreased in hair goats and goats with a single birth were high agitation index before birth than those that gave birth to twins. However, it is seen that birth weight increases linearly with maternal age.