Çanakkale ili kışlık sebze alanlarında lahana yaprak güvesi (Plutella xylostella L.) (Lepidoptera: Plutellidae)' nin popülasyon gelişimi ve zarar durumunun belirlenmesi

Abstract

Kışlık sebzeler insan sağlığı açısından önemli bir besin kaynağıdır. Kışlık sebze çeşitlerinin büyük bir kısmını ise lahanagiller (Brassicaceae) oluşturmaktadır. Çanakkale ilinde geniş bir alanda üretimi gerçekleştirilen bu ürünlerin bir kısmı il bazında piyasaya sunulurken bir kısmı da il dışında pazarlanmaktadır. Bu ürünlerdeki kalite ve görünüm pazar değeri olarak önem taşımaktadır. Çanakkale ilinde 2019-2021 yılları arasında yapılan bu çalışmada kışlık sebze alanlarında Brassicaceae (lahanagiller) familyasında zararlı olan en önemli türlerden biri Plutella xylostella (L.) (Lepidoptera: Plutellidae) (Lahana Yaprak Güvesi) 'nin zarar durumu ve ergin popülasyon gelişimi incelenmiştir. Çalışma Çanakkale ili ve merkezi yerleşim bölgesinde Brassica oleracea var. alba (beyaz baş lahana) ve Brassica oleracea var. capitata f. rubra (karalahana)' nın bulunduğu toplam 8 tarımsal işletmede iki sezon boyunca yürütülmüştür. Fidelerin tarlaya şaşırtılmasından hasat edilinceye kadar olan sürede ergin popülasyon takibi gerçekleştirilmiş ve yapraklardaki zarar oranı, larva ve pupa sayıları kaydedilmiştir. Çalışma sonucu olarak erginler bu bölgedeki işletmelerde yıllara göre değişiklik göstererek 2-4 arasında pik noktası oluşturmuş, ilk erginler Eylül ayının başlarında ve en yüksek ergin sayısı da çalışmanın ilk yılında Ekim ayının ilk haftası tuzakta 38 ergin olarak belirlenmiştir. Zararlının yumurtalarını bitkilerin dış kısmına bıraktığı ve bu yumurtadan çıkan larvaların yapraklarla yoğun bir şekilde beslenerek, zarar yaptıkları belirlenmiştir. Yapılan çalışmada lahana ve karalahana bitkilerindeki durumu karşılaştırıldığında ergin, larva ve pupa popülasyon yoğunluğu en yüksek lahana bitkisinde kaydedilmiştir. Yapraklardaki zarar durumunun da karalahanaya göre lahana bitkisinde daha fazla olduğu saptanmıştır. Larvaların oluşturduğu yapraklardaki zarar oranın dış yapraklardan iç yapraklara doğru azaldığı fakat larva ve pupa sayılarının dıştan içe doğru arttığı negatif bir korelasyon belirlenmiştir. Bitkinin fenolojik dönemlerindeki zarar duruma bakıldığında en etkili ve yüksek zararın rozetleşme ve baş bağlama döneminde olduğu belirlenmiş ve bu sebepten dolayı bu bölge için kritik dönemin rozetleşme dönemi olduğu saptanmıştır. Çanakkale bölgesinde böyle bir saha çalışması bulunmadığından dolayı çalışma gelecek çalışmalar için kaynak niteliği oluşturmaktadır.

Winter vegetables are an important source of nutrients for human health. Most of the winter vegetable varieties are cabbage (Brassicaceae). Some of these products, which are produced in a wide area in Çanakkale, are offered to the market on a provincial basis, while some are marketed outside the province. The quality and appearance of these products are important as market value. In this study, which was carried out between 2019-2021 in Çanakkale province, the damage status and adult population development of Plutella xylostella (L.) (Lepidoptera: Plutellidae) (Cabbage Leaf Moth / Diamondback Moth), one of the most important pests of the Brassicaceae (cabbage family) family, were investigated in winter vegetable fields. The study was carried out for two seasons in 8 agricultural holdings where Brassica oleracea var. alba (white head cabbage) and Brassica oleracea var. capitata f rubra (red cabbage) was found. Adult population follow-up was carried out from the transplanting of the seedlings to the harvest, and the damage rate on the leaves, the number of larvae and pupae were recorded. As a result of the study, the adults in this region changed according to the years and formed a peak between 2-4, the first adults were determined at the beginning of September and the highest number of adults was determined as 38 adults in the first week of October in the first year of the study. It has been determined that the pest leaves its eggs on the outside of the plants and the larvae that emerge from this egg are fed heavily on the leaves and cause damage. In the study, when the situation in cabbage and kale plants was compared, the highest adult, larva and pupa population density was recorded in the cabbage plant. It was determined that the damage to the leaves was higher in cabbage plant than in black cabbage. A negative correlation was determined that the damage rate on the leaves formed by the larvae decreased from the outer leaves to the inner leaves, but the number of larvae and pupae increased from the outside to the inside. Considering the damage situation in the phenological periods of the plant, it was determined that the most effective and highest damage was in the rosette and head binding period, and for this reason, it was determined that the critical period for this region was the rosette period. Since there is no such field study in the Çanakkale region, the study constitutes a source for future studies.