Türkiye'deki tüketicilerin coğrafi işaret konusunda bilgi düzeylerinin, algılarının ve satın alma davranışlarının belirlenmesi: Ezine peyniri örneği

Abstract

Coğrafi işaret, belirli bir coğrafi kökeni bulunan ve özelliklerini bu kökenden alan ürünlerin tescil edilmesi amacıyla kullanılan bir kavramdır. Coğrafi işaret kavramı, özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde giderek önem kazanmaktadır. Bu araştırma kapsamında Türkiye'deki tüketicilerin coğrafi işaretli ürünlere ve Ezine peynirine yönelik bilgi düzeyleri, algıları ve satın alma davranışları incelenmiştir. Araştırma bölgesi Türkiye'nin üç büyük şehri olan; İstanbul, Ankara ve İzmir olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda toplam 394 tüketici ile online anketler gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin değerlendirilmesinde; temel istatistiki analizlerin yanı sıra faktör analizi ve lojistik regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, araştırma kapsamındaki tüketicilerin yaklaşık dörtte üçünün Ezine peyniri satın aldığı tespit edilmiştir. Araştırma kapsamındaki tüketicilerin çoğunun (% 58,1) Ezine peynirinin coğrafi işaret tescilli bir ürün olduğunu bilmediği ortaya konmuştur. Araştırma kapsamındaki tüketicilerin çoğunun Ezine peynirini ayda bir kez satın aldığı (% 53,8) ve haftada bir kez tükettiği (% 34,8) belirlenmiştir. Araştırma kapsamında yapılan faktör analizi sonucunda kırsal kalkınma, tat ve memnuniyet, kalite, gıda güvenliği, ürünü tanıma, fiyat ve ürünü konumlandırma faktörleri elde edilmiştir. Araştırma kapsamında yapılan regresyon analizinde Ezine peyniri satın alma durumu üzerinde kalite faktörü, ürünü tanıma faktörü, ürünü konumlandırma faktörü, cinsiyet, medeni durum ve aylık kişisel gelir değişkenleri anlamlı çıkmıştır. Avrupa Birliği ekonomisine önemli katkıları olan coğrafi işaretlerin Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde yaygınlaştırılması gerekmektedir. Coğrafi işaretlerin tanıtımı için Avrupa Birliği örnek alınarak fon ayrılması da tavsiye edilmektedir. Coğrafi işaretlerin tanıtımı için internet ve televizyon reklamlarından yararlanılması da önerilmektedir.

A geographical indication is a concept used to register products with a specific geographical origin and take their characteristics from it. The concept of a geographical indication is gaining importance, especially in developed and developing countries. Within the scope of this research, the knowledge levels, perceptions, and purchasing behaviors of consumers in Turkey towards geographically indicated products and Ezine cheese were examined. The research area is Turkey's three largest cities; It is determined as Istanbul, Ankara, and Izmir. In this context, online surveys were conducted with 394 consumers. In the evaluation of research data; In addition to fundamental statistical analyzes, factor analysis and logistic regression analyzes were used. As a result of the research, it was determined that about three-quarters of the consumers within the scope of the research bought Ezine cheese. It has been revealed that most of the consumers (58.1%) within the scope of the research do not know that Ezine cheese is a product with a geographical indication registered. It has been determined that most of the consumers within the scope of the research buy Ezine cheese once a month (53.8%) and consume it once a week (34.8%). As a result of the factor analysis made within the scope of the research, factors such as rural development, taste, and satisfaction, quality, food safety, product recognition, price, and product positioning were obtained. In the regression analysis conducted within the scope of the research, the quality factor, product recognition factor, product positioning factor, gender, marital status, and monthly personal income variables were found to be significant in the purchasing status of Ezine cheese. Geographical indications, which have important contributions to the European Union economy, should be expanded in developing countries such as Turkey. It is also recommended to allocate funds for the promotion of geographical indications, taking the European Union as an example. It is also recommended to use internet and television advertisements for the promotion of geographical indications.