Geleceğin distopik kentsel mekânlarının sinematografik araçlar ile okunması

Abstract

Sinema ve mimarlık sanatlarının varoluşlarına ilişkin temelden bağlı oldukları ortak unsur "mekân" kavramıdır. Distopik gelecek mekânlarını konu olan bu çalışmada; distopya kavramanın yaratmış olduğu karanlık geleceğin aslında bir sistem eleştirisi olması, çalışma için değerli bulunmuştur. Bu bağlamda öncelikli olarak mekân kavramı ve mekân kavramı çerçevesinde sinema ve mimarlık ilişkileri değerlendirilmiştir. Daha sonra distopya kavramının detaylarına inilerek, mekânsal düzleme aktarılışı ve sinema sanatıyla olan ilişkisi irdelenmiştir. Günümüzde tüm sanat disiplinlerinin karşılıklı etkileşim halinde oldukları düşünüldüğünde, sinema ve mimarlığında bu bağlamda birbirlerinden etkilenmemeleri imkânsızdır. Bu noktada, sinematografik tasarım araçları ve tekniklerinin, mimarlığın mekânsal üretiminde kullandığı araçlarla benzer oldukları görülmektedir. Böylelikle çalışma da, sinematografik tasarım araçları incelenmiş olup mekânsal boyutta kurulan ilişkileri değerlendirilmiştir. Bu ilişkinin desteklenmesi için; sinematografik tasarım araçlarının güçlü bir şekilde kullanıldığı ve döneminin öne çıkan distopik kurgudaki filmleri olan Metropolis, Blade Runner ve Wall.E filmleri mekânsal boyutta analiz edilmiştir. Daha sonra tüm çalışma tersten okunarak sinematografik tasarım araçları ile çalışmanın bir diğer materyali olan; "Çanakkale Kordon kıyı hattı" üzerinden mekânsal okumalar yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda seçilen çalışma hattı üzerinde distopik mekânlarının varlığına rastlanılmış ve kent distopyası açısından bir değerlendirme yapılmıştır.

The common element on which the arts of cinema and architecture are essentially dependent on their existence is the concept of "space". In this study, which is the subject of dystopian future spaces; The fact that the dark future created by the concept of dystopia is actually a system criticism, was regarded valuable for the study. In this context, primarily the concept of space and the relationship between cinema and architecture were evaluated within the framework of the concept of space. Then, the details of the concept of dystopia were examined, its transfer to the spatial plane and its relationship with the art of cinema. Nowadays considering that all art disciplines are in interaction with each other, it is impossible for cinema and architecture not to be influenced by each other in this context. At this point, it is seen that cinematographic design tools and techniques are similar to the tools used by architecture in spatial production. Thus, in the study, cinematographic design tools were examined and their spatial relations were evaluated. To support this relationship; Metropolis, Blade Runner and Wall.E films, which are the prominent dystopian fiction films of their period, in which cinematographic design tools are used strongly, are analyzed in the spatial dimension. Then, the whole work is read backwards and another material of working with cinematographic design tools; Spatial readings were made on the "Promenade of Çanakkale coastline". As a result of the study, the existence of dystopian spaces was found on the selected working line and an evaluation was made in terms of urban dystopia.