Yerli televizyon dizilerinin din ve değerler psikolojisi açısından incelenmesi: Gönül Dağı ve Yasak Elma örnekleri

Abstract

İçinde bulunduğumuz çağda ciddi bir değer erozyonu yaşanmaktadır. Değerlerin en önemli kaynağı olan dinin etkisi giderek azalmakta, temel ahlakî değerlerin yerini medya kültürünün aktardığı yeni değerler almaktadır. Başrolde ise, medyanın en etkili formlarından biri olan televizyon dizileri bulunmaktadır. Bu araştırma, din ve değerler psikolojisi perspektifinden yerli televizyon dizilerinin birey ve toplum üzerindeki etkilerine ve dizilerin değer algılarımızın yozlaşmasına yönelik rolüne dikkat çekmeyi hedeflemiştir. Dolayısıyla değerlerin medyada kullanımlarının araştırılması ve izleyicide değer perspektifli medya okuryazarlığıyla ilgili farkındalık oluşturulması büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla öncelikle din, değerler ve medya arasındaki ilişki teorik olarak ele alınmıştır. Akabinde gündemdeki popüler yerli dizilerden 'Gönül Dağı'(TRT1) ve 'Yasak Elma'(Fox) isimli iki dizinin nitel araştırma yöntemiyle 1-15 arası bölümlerinin içerik analizleri yapılmıştır. 13 değer, 12 anti değer olmak üzere 25 farklı değer-anti değer üzerinden yapılan analizler sonucunda, 'Gönül Dağı' dizisinde 795 değere (%79), 214 anti değere (%21) rastlanırken, 'Yasak Elma' dizisinde, 156 değer (%21), 588 anti değer (%79) olduğu görülmüştür. İçerik çözümlemeleri sonucu elde edilen veriler, tablolar halinde gösterilerek yorumlanmıştır. Ayrıca bulguları desteklemek maksadıyla, her iki dizide geçen değer temelli sahnelerden kesit alma yöntemiyle bazı repliklere yer verilmiştir. Sonuç olarak, Yasak Elma dizisinde anti değerlerin baskın bir biçimde yer aldığı, Gönül Dağı dizisinin ise dinî-ahlakî değerlere daha uygun bir zeminde konumlandığı bulgulanmıştır. Böylece araştırmanın sonucunda dizilerde değerler yanında, yüksek oranlarda yer alan anti değerlerin, izleyici üzerinde olumsuz etkilere neden olabileceği hususuna dikkat çekilmiştir.

In the age we live in, there is a serious erosion of value. The influence of religion, which is the most important source of values, is gradually decreasing, and basic moral values are replaced by new values conveyed by media culture. In the lead role, there are television series, one of the most effective forms of the media. This research aims to draw attention on the effects of domestic television series on individuals and society and the role of TV series on value corruption from the perspective of the psychology of religion and values. Therefore, it is of great importance to investigate the use of values in the media and to raise awareness in the audience about media literacy with a value perspective. For this purpose, first of all, the relationship between religion, values and media is discussed theoretically. Afterwards, the content analyzes of episodes 1-15 of two TV series, Gönül Dağı (TRT1) and Yasak Elma (Fox) which are on the agenda, were made using the qualitative research method. As a result of the analysis made on 25 different values-anti values, 13 values and 12 anti values, 795 values (%79) and 214 anti values (%21) were found in the 'Gönül Dağı' series, while 156 values (%21) and 588 anti values (%79) were found in the 'Yasak Elma' series. The data obtained as a result of the content analyzes were interpreted by showing them in tables. In addition, to support the findings, some lines from the value-based scenes in both series are included with the method of sectioning. As a result, it has been found that anti values are dominant in the Yasak Elma series, while the Gönül Dağı series is located on a more suitable ground for religious- moral values. Thus, as a result of the research, attention was drawn to the fact that besides the values, the anti values in high rates could cause negative effects on the audience.