Yetiştirme ortamının mısırda tohumluk ve tane kalitesine etkisi

Abstract

Hibrit çeşitlerin hâkim olduğu mısır yetiştiriciliğinde tohumluk üretimi genelde özel sektörün elinde olup yeni çeşitlerin ıslahında olduğu gibi tescil ve tohumluk üretim süreçlerinde de rakip firmalar arasında ciddi bir yarış söz konusudur. Tescil sürecini hızlandıracak her türlü girişim tohumluk şirketlerine ticari avantaj sağlayabilir. Bu çalışma; tescil aşamasındaki mısır hibrit çeşitlerine ait ebeveyn hatların sertifikasyon sürecini kısaltmak amacıyla sera ve tarla olmak üzere farklı yetiştirme ortamının kullanılmasının mısırda tohumluk ve tane kalitesine etkisini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada 4 farklı mısır ebeveyn hattı kullanılmıştır. Sera şartlarındaki üretim Antalya Aksu'da, Aralık ayının son haftası ile Mayıs'ın ilk haftası arasında; tarla üretimi ise Bursa Yenişehir'de, Mayıs'ın ikinci haftası ile Eylül'ün son haftası arasında gerçekleştirilmiştir. Laboratuvar çalışmaları ÇOMÜ Tarımsal Biyoteknoloji laboratuvarlarında yürütülmüştür. Mısır hatlarının tohumluk kalitesinin değerlendirilmesi için mısır tohumları çimlenme testine tabi tutulmuş ve çimlenme ile alakalı 9 farklı değişkene ait veriler toplanmıştır. Tane kalitesini etkileyen özelikler olan protein, yağ, nişasta, kül, kuru madde ve lif oranları Yakın Kızılötesi Yansıma (NIRS) cihazı kullanılarak ölçülmüştür. Veriler varyans analizine tabi tutulmuş, ortalamalar arasındaki farklar LSD testiyle karşılaştırılmıştır. Seradan gelen tohumlar tarladan gelenlere göre laboratuvarda daha yüksek çimlenme oranı ve hızı göstermiş, daha yüksek bin tane ağırlığına sahip olmuştur. Sera şartları çimlenme ile ilgili ölçülmüş değişkenlerde olumsuz bir etkiye sebep olmamıştır. Tane kalitesi ile ilgili değişkenler üzerinde yetiştirme şartlarının önemli bir varyasyona sebep olmadığı, genotipler arasında ise farklılıkların olduğu görülmüştür. Sera koşullarından faydalanarak mısır hatlarının test denemelerine alınmasının sertifikasyon sürecini 1 yıl kadar kısaltabileceği ve bu durumun da tescil programlarına önemli bir katkı sağlayabileceği değerlendirilmiştir.

Seed production in maize cultivation, which is dominated by hybrid varieties, is generally in the hands of the private sector and there is a serious competition between competing companies in the registration and seed production processes as well as in the breeding of new varieties. Any initiative to speed up the registration process can provide commercial advantage to seed companies. This study was carried out to determine the effect of using different growing environments (greenhouse and field) on seed and grain quality in maize in order to shorten the certification process of parent lines of maize hybrid varieties. Four different maize parental lines were used in the study. Greenhouse production was carried out in Antalya Aksu between the last week of December and the first week of May, and field production was carried out in Bursa Yenişehir between the second week of May and the last week of September. Laboratory studies were carried out at ÇOMU Agricultural Biotechnology laboratories. Maize seeds were subjected to germination test to evaluate the seed quality of maize lines, and data were collected on 9 different variables related to germination. Protein, oil, starch, ash, dry matter and fiber ratios, which are characters affecting grain quality, were measured using Near Infrared Reflectance (NIRS) device. The data obtained were subjected to two-way analysis of variance and the differences between the means were compared using LSD test. The seeds from the greenhouse showed higher germination rate and speed in the laboratory and had higher thousand grain weight than those from the field. Greenhouse conditions did not cause any negative effect on any measured variable related to germination. It was determined that the growing conditions did not cause a significant variation on the variables related to grain quality, while there were some differences among the genotypes. The results suggest that the inclusion of greenhouse use can shorten the certification process by 1 year and this situation can make an important contribution to registration programs.