Gelibolu Yarımadası'nda yapılan arkeolojik kazılarda ele geçen Çanakkale seramikleri

Abstract

Bu yüksek lisans tez çalışması Gelibolu Yarımadası'nda son yıllarda gerçekleştirilen kazı çalışmaları sırasında ele geçen Osmanlı dönemine ait Çanakkale seramiklerini irdeler. Bu tez çalışmasına konu Çanakkale seramikleri Seddülbahir Kalesi, Kilitbahir Kalesi ve Bigalı Kalesi'nde yürütülen kazı çalışmaları yanı sıra Maydos-Kilistepe Höyük kazılarından gelmektedir. Yaklaşık olarak 1670'li yıllardan Birinci Dünya Savaşı başlangıcında 1915 yılına kadar üretim yapan Çanakkale seramikleri Osmanlı döneminde İznik ve Kütahya'dan sonra en önemli üçüncü seramik üretim merkezi olarak görülebilir. Son yıllarda ülkemizde yürütülen arkeolojik kazı çalışmaları yerleşimlerin genelde en üst kültür katmanlarında ortaya çıkan Çanakkale seramiklerini kayıt altına almaya başlamıştır. Fakat, Çanakkale yöresinde yapılan arkeolojik kazılarda Çanakkale seramikleri konusunda şimdilik ciddi verilere sahip olmadığımız görülmektedir. Bu yüzden bu çalışma Gelibolu Yarımadası'nda yapılan arkeolojik kazılar ölçeğinde Çanakkale seramiğinin kullanım ve ticareti konusunda bazı arkeolojik değerlendirmeler yapmayı hedefler. Mevcut arkeolojik veriler seramik kullanım davranışında Seddülbahir, Kilitbahir ve Bigalı kaleleri yaşayanlarının belirli oranda 17. yüzyıl sonlarından itibaren Çanakkale atölyelerine bağlı kaldığını ve bu durumun Maydos-Kilisetepe çevresinde yaşayan insanlar için de geçerli olduğunu göstermektedir.

This master's thesis examines the Ottoman Çanakkale Ware recovered from recent archaeological excavations conducted in the Gallipoli Peninsula. The examples of Çanakkale Ware introduced here were derived from excavations carried out at the fortress sites of Seddülbahir Kalesi, Kilitbahir, and Bigalı, as well as from the topmost layer of the mound site of Maydos-Kilisetepe. The Çanakkale pottery workshops, which were operating from ca. 1670 to 1915 when the Gallipoli War began during the beginning of the First World War, formed the third important pottery center following İznik and Kütahya during the Ottoman period. Archaeological excavations carried out in Turkey recently started to record the Çanakkale Ware, turning out in generally from the topmost layers of archaeological excavations. Nevertheless, archaeological excavations conducted at sites of Çanakkale have not so far provided ample evidence on Çanakkale Ware. This master's thesis in this context aims to focus on the patterns of consumption and distribution of Çanakkale Ware in the Gallipoli Peninsula from an archaeological point of view. Available archaeological evidence from the excavated sites of the Gallipoli Peninsula demonstrates that the settlers of the Seddülbahir, Kilitbahir, and Bigalı fortresses depended upon the Çanakkale ware to a certain extent in their pottery consuming behavior following the end of the seventeenth century. This inference is also valid for the settlers of the Maydos-Kilisetepe Höyük.