Çanakkale ili kereviz alanlarındaki kökur nematodu (Meloidogyne spp.) türlerinin belirlenmesi

Abstract

Türkiye, 24.401.231 ton sebze üretim miktarı ile dünyada Çin, Hindistan ve Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra 4. sırada yer almaktadır. Çanakkale ili iklim ve toprak yapısından dolayı ülkemiz için önemli bir tarımsal potansiyele sahiptir. Bölgede üretimin çok olduğu başlıca sebzeler; beyazbaş lahana (Brassica oleracea L. var. capitata), karnabahar (Brassica oleracea L. var. botrytis), marul (Lactuca sativa), ıspanak (Spinacia oleracea), pırasa (Allium porrum) ve kereviz (Apium graveolens)' dir. Sebze üretiminde verimi ve kaliteyi etkileyen birçok canlı ve cansız faktör bulunmaktadır. Dünyada ve Türkiye'de kereviz üretiminde zarara neden olan, önemli zararlılardan birisi de kökur nematodlarıdır. Bu çalışmada Çanakkale ili kereviz üretim alanlarında verim kaybına neden olan kökur nematodlarının türleri ve yaygınlıkları belirlenmiştir. Bu amaçla 2020-2021 yıllarında Çanakkale il ve ilçelerinde bulunan toplam 75 farklı kereviz üretim alanlarına periyodik olmayacak şekilde sörveyler yapılmıştır. Kereviz üretim alanlarında kökur nematodu simptomları (bodur kalma, yapraklarda sararma) yaygın olarak görülen alanlarda kerevizin kök bölgeleri kontrol edilmiş ve köklerde urlanma görülen bitkiler sökülerek laboratuvara getirilmiştir. Laboratuvara getirilen kereviz örneklerinden kökur nematodlarının dişi bireyleri ve yumurta paketlerinden ikinci dönem larvalar elde edilmiştir. Kökur nematodlarının tür teşhisleri her popülasyon için dişi bireylerin perineal bölgelerinden elde edilen kesitler ve ikinci dönem larvaların morfometrik ölçümleri yapılarak belirlenmiştir. Yapılan tür teşhislerine göre 9 örnekte Meloidogyne javanica türü, 5 örnekte ise Meloidogyne araneria türü belirlenmiştir. Çalışma sonucunda Çanakkale ili genelinde kereviz yetiştiriciliği yapılan alanlarda kökur nematodu bulaşıklık oranı %18.6 olarak belirlenmiştir. Bu çalışma ile Çanakkale ili kereviz alanlarında M. javanica ve M. araneria türleri ilk defa tespit edilmiştir.

Turkey ranks 4th in the production of vegetables, with 24.401.231 tons after China, India, and the United States in the world. Çanakkale province has an important agricultural potential for our country due to its climate and soil structure. The main vegetables with a high production in the region are whitehead cabbage (Brassica oleracea L. var. capitata), cauliflower (Brassica oleracea L. var. botrytis), lettuce (Lactuca sativa), spinach (Spinacia oleracea), leek (Allium porrum) and celery (Apium graveolens). There are many living and non-living factors affecting yield and quality in vegetable production. One of the important pests that cause damage to celery production in the world and in Turkey is root-knot nematodes. In this study, the types and prevalence of root-knot nematodes causing yield loss in the celery production areas of Çanakkale were determined. For this purpose, non-periodical surveys were conducted on 75 different celery production areas in Çanakkale provinces and districts in 2020-2021. Root areas of celery were checked in areas where root-knot nematode symptoms (dwarfing, yellowing of leaves) are common in celery production areas, and the plants with urticaria on the roots were removed and brought to the laboratory. Female individuals of root nematodes and second instar larvae were obtained from egg packs from celery samples brought to the laboratory. Species identification of root-knot nematodes were determined by making sections obtained from perineal regions of female individuals and morphometric measurements of second instar larvae for each population. Meloidogyne javanica species in 9 samples and Meloidogyne arenaria species in 5 samples were determined according to the species identifications made. As a result of the study, the rate of root nematode infestation in celery growing areas throughout Çanakkale was determined as 18.6%. In this study, M. javanica and M. arenaria species were detected for the first time in the celery fields of Çanakkale province.