Okullarda entelektüel sermaye, inovasyon ve etkililik ilişkisi

Abstract

Entelektüel sermaye bir örgütün sahip olduğu insanları, yapıyı ve ilişkileri içine alan, maddi olmayan fakat örgüte değer katan, örgütün işleyişini belirleyen önemli bir güçtür. Tüm örgütler için bir anlam ifade eden bu terim eğitim örgütleri açısından da büyük bir öneme sahiptir. Çünkü eğitim örgütleri bilgiyi oluşturan, işleyen ve yayan örgütler olarak toplumun entelektüel birikiminin odak noktasında olup toplum için önemli bir role sahiptir. Entelektüel sermayenin örgütün performansını etkileyen hayati bir unsur olması nedeniyle eğitim örgütlerinde de bu kavramın incelenmesi, eğitim yöneticilerinin, eğitim çalışanlarının ve kamuoyunun dikkatine sunulması gerekmektedir. Bir okulun entelektüel sermayesi onun yapısında, çalışanlarında ve okul çevre ilişkilerinde bulunan gizil bir güçtür ve okulun başarısında büyük bir etkiye sahiptir. Okullar entelektüel birikimini kontrol ederek ve geliştirerek etkililiğini arttıracak, yeniliklere ayak uydurma kapasitesini geliştirecektir. Entelektüel birikimini arttıran eğitim örgütleri tüm yeniliklere kolaylıkla ayak uyduracak ve kaynaklarını etkili kullanacaktır. Bu sebeplerle entelektüel sermayenin okul yöneticileri tarafından bilinmesi, dikkate alınması ve geliştirilmesi gerekmektedir. Çalışanlarını, yapısını ve okulunun çevre ile ilişkilerini geliştiremeyen okul yöneticilerinin ve okulların başarılı olması mümkün değildir. Okulların bu başarısızlığı da eğitim sistemi ile birlikte toplumun tümünü olumsuz etkileyecek, bunun sonucunda toplumun gelişmesinin önü kesilecektir. Eğitimde başarılı olamayan toplumların gelişen dünyada etkin ve saygın bir yer edinmesi olanaklı görülmemektedir. Bu nedenle entelektüel sermayenin eğitim kurumları için değeri gözler önüne serilmeli, okul yöneticilerinin bu konudaki bilinç düzeyinin arttırılması sağlanmalıdır. Bu amaçlarla bu çalışmada entelektüel sermaye kavramının ne olduğu, eğitim örgütleri açısından ne ifade ettiği, eğitim örgütlerinin etkililiğinde ve yenileşmesindeki rolü incelenmiştir. Çalışmada öncelikle entelektüel sermaye kavramının tanımına ve eğitim örgütleri açısından önemine değinilmiş, aynı zamanda entelektüel sermayenin bileşenleri hakkında bilgiler verilmiştir. Ardından okullarda inovasyon ve okul etkililiği konularına değinilmiştir. Çalışmada entelektüel sermaye, okul etkililiği ve inovasyon konularında okul yöneticilerinin görüşleri incelenmiştir. Çalışma sorularının ve ilgili alt problemlerin ortaya konulabilmesi amacıyla ilişkisel tarama modeli tercih edilmiştir. Çalışmanın evrenini Edirne ilinde görev yapan okul yöneticileri oluşturmaktadır; veri toplama aracı olarak okul müdürlerinin okullardaki entelektüel sermaye, inovasyon ve etkililik konularındaki görüşlerini belirlemeye yönelik hazırlanan ölçekler ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Veriler SPPS 18.0 ve AMOS 21.0 programları ile test edilmiş olup çalışma sonucunda okullardaki inovasyon ile etkililik arasındaki ilişkide entelektüel sermaye ve alt boyutlarının kısmi aracılık rolü üstlendiği sonucuna varılmıştır. Çalışma sonucunda okulların etkililiğinin arttırılmasında rol oynayacak, okullardaki inovasyon çalışmalarını destekleyecek ve entelektüel sermayenin gelişmesini sağlayacak öneriler getirilmiştir.

Intellectual capital is the most significant factor involving the people, structure and relationships in a community, non-material but enriching that community and determining the affairs of it. Having a significant meaning to all communities, this concept also has a great deal of importance in terms of educational organizations, because educational organizations, as organizations that create, process and spread information, are on the focal point of intellectual capital and has a very significant role in society. As intellectual capital is a vital element determining the performance of the organization, this concept should be studied and be brought to the attention of educational managers, educational personnel and public. The intellectual capital of a school is a potential in its structure, its personnel and its relationships between other circles and has a prominent effect on its success. Schools will monitor and develop their intellectual capital and improve their effectiveness and their capacity to keep in step with innovations. Educational organizations improving their intellectual capitals will keep in step with innovations easily and utilize their sources effectively. Therefore, school principals should be aware of, pay attention to and improve the intellectual capital. It is impossible for school administrators and schools, which fail to improve their personnel, their structures and their relationships between other communities, to be successful. This unsuccess of schools will then affect society as a whole as well as the system of education negatively, and consequently, this will hinder society from development. It is considered impossible for societies, which are poor in education, to gain a remarkable and reputable place in the developing world. Therefore, the significance of intellectual capital in educational institutions should be brought to light and enhancement in school administrators' awareness in this respect should be ensured. For these purposes, this study was carried out to address what the concept "intellectual capital" is, what it means for educational organizations and its role in effectiveness and development of educational organizations. In the study, the description for the concept "intellectual capital" and its significance in educational organizations were addressed initially, and some information were delivered about its components as well. Then, innovation and effectiveness in schools were mentioned. Intellectual capital, school effectiveness and school administrators' views on issues relating innovation were examined in the study. Relational survey model was preferred to present study questions and sub problems. The population of the study consists of school administrators working in Edirne province; scales and personal information form that were prepared in order to specify school administrators' views on intellectual capital, innovation and effectiveness were used as a data collection tool. The data were tested by softwares SPPS 18.0 and AMOS 21.0, and the conclusion was drawn, in consequence of the study, that intellectual capital and its subdimensions take a partial role as a mediator in the correlation between innovation and effectiveness in schools. At the end of the study, there were a set of suggestions made, which can take a role in improving effectiveness of schools, promote innovation works in schools and ensure development in intellectual capital.