Ortaokul Türkçe derslerinde müfredat, ders kitabı ve öğrenci bileşenlerinin Türkçenin öznellik özelliği bağlamında incelenmesi

Abstract

Türkçe insanı merkeze alan, insanı öne çıkaran bir düşünce sistemine sahip bir dildir. Bu ifadeler, Türkçenin Öznellik Özelliğine işaret etmektedir. Araştırma bu düşünce üzerine; 2019 ortaokul Türkçe öğretim programı, Türkçe ders kitapları ve öğrencilerin ortaya koydukları ürünlerde Türkçenin Öznellik Özelliğinden izler taşıyıp taşımadığını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, anlamaya, yorumlamaya dayandığından nitel araştırma deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Tek bir durum olmakla birlikte bu durumu içeren farklı dallar bulunduğu için iç içe geçmiş tek durum deseni tercih edilmiştir. Veriler, öğretim programı, ders kitapları ve öğrencilerin olay yazılarına verdikleri cevaplar olmak üzere dokümanlardan elde edilmiştir. Verilerin analizinde, betimsel ve içerik analizi kullanılmıştır. Analiz kodlamaya dayanmakta olup Charmaz'ın kodlama sistemi kullanılmıştır. Öğrencilere sorulan hikâyenin birinci sorusundan 122 başlangıç kodu, ikinci hikâyedense 141 başlangıç koduna ulaşılmıştır. Bu başlangıç kodlarının değerlendirilmesiyle odaklı kodlar elde edilmiştir. Öğrencilerin, betimsel cevaplarında genel olarak insanı öne çıkaran kim sorusuna yöneldikleri görülmüştür. Neden cevabına yönelen öğrenci sayısı azdır. Öğretim programında Türkçenin insanı öne çıkaran özelliğiyle ilgili doğrudan bir bulguya rastlanılmamıştır. Bununla birlikte bu özellikle ilişkilendirilebilecek alanların olduğu belirlenmiştir. Ders kitaplarında Türkçenin Öznellik Özelliğine kaynaklık edebilecek metinler bulunmaktadır. En fazla 5.sınıf ders kitabında Türkçenin Öznellik Özelliğiyle ilgili bulgulara rastlanmıştır. Sınıf seviyesi arttıkça metinlerin bu özelliği tam anlamıyla yansıtmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin düşünce dünyalarında Türkçenin Öznellik Özelliğinden izler olduğu görülmüştür. Yabancı dil ağırlıklı sınıflarda okuyan öğrencilerin, dil öğrenirken yabancı kültürün etkisinde kalmadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Türkçenin Öznellik Özelliğinin Türkçe öğretiminde kullanılması gerektiği önerisinde bulunulmuştur.

Turkish is a language with a system of thought that puts people in the center and puts people forward. These expressions point to the Subjectivity Feature of Turkish. This research was carried out in order to determine whether there are traces of the Subjectivity Feature of Turkish on the 2019 secondary school Turkish curriculum, Turkish textbooks and the products produced by the students. Since the research is based on understanding and interpretation, it was carried out using a qualitative research design. Case study, one of the qualitative research designs, was used. Although there is only one case, the nested single case pattern is preferred because there are different branches containing this case. The data were obtained from the documents, including the curriculum, textbooks, and the students' responses to the event writings. In the analysis of the data, descriptive and content analysis were used. The analysis is based on coding and Charmaz's coding system was used. 122 starting codes were obtained from the first question of the story that was asked to the students, and 141 starting codes from the second story. Focused codes were obtained by evaluating these initial codes. In their descriptive answers, it was observed that the students generally tended to the question of "who" that puts people forward. The number of students who give the answer of "why" is small. In the curriculum, there was no direct finding related to the feature of Turkish that puts people forward. However, it has been determined that there are areas that can be associated with this feature of Turkish. There are texts in the textbooks that can be a source for the Subjectivity Feature of Turkish. Findings related to the Subjectivity Feature of Turkish were found in the 5th grade textbooks at most. As the grade level increases, it has been concluded that the texts do not fully reflect this feature. It has been observed that there are traces of the Subjectivity Feature of Turkish in the world of thought of the students. It has been concluded that students studying in foreign language-based classes are not under the influence of foreign culture while learning a language. It has been suggested that the Subjectivity Feature of Turkish should be used while teaching Turkish language.