Bizans döneminde tıp

Abstract

Çalışmamızın konusunu Bizans sanatı için önemli ve ayrıcalıklı bir yere sahip olan, Bizans döneminde tıp oluşturmaktadır. Bizans döneminde görülen hastalıklar, Bizans dönemi hekimleri, tedavi yöntemleri, sağlık kuruluşları ve bu kuruluşların organizasyonları hakkında farklı kaynaklarda bazı bilgilere yer verilmekle birlikte konuyu bir bütün olarak ele alan ve değerlendiren çalışmalar bulunmaz. Bu eksikliğin giderilebilmesi için, Bizans tıbbına kaynaklık eden, "kutsal kitaplar", "el yazmaları", "edebi metinler", "typikonlar" ve "tıp aletleri katalogları" incelenmiştir. Bu kaynaklardan yola çıkarak, Bizans sanatı ve Bizans tıbbı içerisinde hastalık kavramları, hekimler ve hekimlik anlayışları, hem Konstantinopolis hem de Anadolu'daki sağlık kuruluşları, bu kuruluşların organizasyonları ve tıbbi operasyonlarda kullanılan tıp aletleri ortaya konulmuştur. Bizans ve Anadolu Selçuklu dönemlerinde ki sağlık kuruluşlarının organizasyonlarının benzer ve farklı yönlerinin bulunup bulunmadığı, günümüze kadar gelebilmiş typikon ve vakfiye gibi iki önemli belge üzerinden saptanmaya çalışılmıştır.

The subject of our study is medicine in the Byzantine period, which has an important and privileged place for Byzantine art. Although some information is given in different sources about the diseases seen in the Byzantine period, physicians of the Byzantine period, treatment methods, health institutions and the organizations of these institutions, there are no studies that address and evaluate the subject as a whole. In order to overcome this deficiency, "sacred books", "manuscripts", "literary texts", "typicons" and "medical instruments catalogues", which are sources of Byzantine medicine, were examined. Based on these sources, the concepts of disease in Byzantine art and Byzantine medicine, physicians and their understanding of medicine, health institutions both in Constantinople and Anatolia, the organizations of these institutions and the medical instruments used in medical operations were revealed. It has been tried to determine whether there are similar and different aspects of the organizations of health institutions in the Byzantine and Anatolian Seljuk periods, through two important documents such as typicons and foundation charter that have survived to the present day.