İklim değişikliğine karşı kentsel dirençlilik açısından mavi-yeşil altyapının önemi: Edirne kent merkezi örneği

Abstract

İklim değişikliği 21. yüzyılın en büyük sorunlarından birisi olarak görülmektedir. Kırsaldan kente yoğun göç ile plansız yerleşim, fosil yakıt kullanımının artması ve bitki örtüsünün tahrip edilmesi gibi iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini arttıracak birçok sorun ortaya çıkmıştır. Bu nedenle iklim değişikliği kentler için önemli bir sorun haline gelmiştir. Artan sıcaklıklar, ani hava değişimleri, yangınlar, taşkınlar, kuraklık ve ısı adası oluşumu gibi hadiseler kentlerde olumsuz etkilerini göstermeye başlamıştır. Önlem alınmadığı sürece bu etkiler kentlerin ve burada yaşayan insanların hayatlarını olumsuz yönde etkilemeye devam edecektir. İklimin olumsuz etkilerinin önlenebilmesi kentin bu etkilere karşı uyum sağlaması ile mümkün olmaktadır. Uyum sağlayan kentler bir sonraki afetlere karşı dirençli hale gelmektedir. Böylece kentte meydana gelen olumsuzluklar ile nasıl mücadele edilmesi gerektiği bilinecek ve oluşacak zararlar en aza indirgenecektir. Bu bağlamda bu çalışmada sık sık taşkınlar, kuraklık ve sel ile gündeme gelen Edirne kent merkezinin durumu irdelenmiş ve iklim değişikliği ile mücadele konusunda kent merkezinin mevcut durumu hakkında araştırmalar yapılmıştır. Kentin dirençli hale gelebilmesi için mavi-yeşil altyapının öneminin ortaya konması adına araştırmalar yapılmıştır. Ayrıca kent merkezinde bulunan mavi-yeşil altyapı elemanlarına ait veriler tespit edilmiş ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerine karşı dirençlilik açısından öneminin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında çeşitli kurum ve kuruluşlarda bulunan uzmanlar ile değerlendirme formları üzerine görüşmeler yapılmıştır. Uzmanlar önem derecelerine göre değerlendirme formlarını puanlamışlardır. Puanlamalar neticesinde her bir faktörün ağırlık puanları hesaplanmıştır. Bu bağlamda 'yüksek biyolojik çeşitlilik barındıran alanlar'ın bileşenlerinden olan 'doğal alanlar' 8,5 ağırlık puanı ile en önemli mavi-yeşil altyapı elemanı olarak nitelendirilmiştir. Daha sonra uzmanlara göre bir diğer önemli mavi-yeşil altyapı elemanı 'açık yeşil alanlar'ın bileşenlerinden olan 'kent parkları' (ağırlık puanı 7,81) olarak nitelendirilmiştir. 'Su kütleleri' bileşenlerinden olan 'akarsu koridorları' ise ağırlık puanı 7,72 olarak belirlenmiştir. En düşük puan alan mavi-yeşil altyapı elemanı ise 'açık yeşil alanlar'ın bileşenlerinden 'bitkilendirilmiş otoparklar' (ağırlık puanı 5,5) olarak belirlenmiştir. Puanlamalar neticesinde mavi-yeşil altyapı elemanlarının kent merkezinde mevcut durumları tespit edilmiştir. Daha sonra iklim değişikliğine karşı kentsel direnç oluşturulabilmesi adına mavi-yeşil altyapı elemanlarının kent merkezinde uygulanabilmesi adına öneriler geliştirilmiştir.

Climate Change is seen as one of the biggest problems of the 21st century. Intensive migration from rural to urban areas and unplanned settlements have revealed many problems that will increase the negative impact of climate change, such as those that consume fossil fuels and ventilation of vegetation. Therefore, climate change has become an important problem for cities. Incidents such as increasing temperatures, sudden weather changes, fires, floods, drought and heat house have led to negative consequences in cities. Unless precautions are taken, these effects will continue to negatively affect the lives of cities and residents. Preventing the negative effects of the climate is possible by adapting the city to these effects. Cities that adapt become resilient to the next disasters. In this way, it will be known how to combat the negativities occurring in the city and the damages will be minimized. In this context, in this study, the situation of Edirne city center, which is frequently on the agenda with floods, droughts and floods, was examined and research was conducted on the current situation of the city center in combating climate change. Research has been conducted to reveal the importance of blue-green infrastructure in order to make the city resilient. In addition, data on blue-green infrastructure elements in the city center were determined and it was aimed to determine their importance in terms of resilience against the negative effects of climate change. Within the scope of the study, interviews were held with experts from various institutions and organizations on evaluation forms. Experts scored the evaluation forms according to their level of importance. As a result of the ratings, the weight scores of each factor were calculated. In this context, 'natural areas', which are one of the components of 'areas with high biodiversity', have been described as the most important blue-green infrastructure element with a weight score of 8.5. Later, according to experts, another important blue-green infrastructure element was described as 'city parks' (weight score 7.81), which are one of the components of 'open green areas'. The weight score of 'stream corridors', which is one of the components of 'water bodies', was determined as 7.72. The lowest-scoring blue-green infrastructure element was determined as 'vegetated parking lots' (weight score 5.5), one of the components of 'open green areas'. As a result of the ratings, the current situation of blue-green infrastructure elements in the city center was determined. Later, suggestions were developed to implement blue-green infrastructure elements in the city center in order to create urban resilience against climate change.