Hizmet sektöründe estetik emek kullanımının örgütsel sinizm ve bireysel performans üzerindeki etkisi

Abstract

İş hayatında takım elbise giyilmeye başlanması ile çalışma hayatına kılık kıyafet düzeni girmeye başlamıştır. Zamanla takım elbisenin paçaları, içerisine giyilen gömleğin rengi gibi detaylarla ilgili firmalar kurallar koymaya başlamıştır. İlerleyen süreçte kadının iş hayatına girmesiyle görünüş ve kısıtlamalar artmıştır. Zamanla bu estetik müdahaleler giderek büyümüştür ve yerini sadece kılık kıyafetten çıkarak çalışanların jest ve mimiklerine, ses tonlarına, kokularına kadar karışılır hale gelmiştir. Çalışanların kılık kıyafet, makyaj, saç, ses tonu vb. şeylere yöneticiler ve liderler tarafından karışılması literatürde 'estetik emek' olarak geçmektir. Estetik emek hem çalışanların bu durumdan olumsuz bir şekilde etkilenmesi açısından önemlidir hem de bazı kişilerin güzel oldukları için diğer kişilerden daha kolay bir yerlere gelmesini sağladığı için ayrımcılık duygularını da tetiklemektedir. En çok hizmet sektörü çalışanlarını etkileyen bu emek türü çalışan bedenlerinin işletmeler tarafından metalaştırılması olarak tanımlanabilir. Çalışanların estetik duruşları işletme amaçları doğrultusunda kullanılmaktadır. Kullanılan bedenler doğrultusunda hizmet sektörü çalışanlarının bu durumdan olumsuz etkilendiği yapılan araştırmalarda görülmektedir. Literatür incelendiğinde estetik emekle ilgili ülkemizde çok fazla çalışma olmadığı görülmektedir. Bu çalışma o açığı kapatmak açısından önemlidir. Çalışmada hizmet sektörü çalışanlarının maruz kaldığı estetik emek yükünün örgütsel sinizm ve bireysel performansa etkisi araştırılmıştır. Bu doğrultuda hizmet sektörü çalışanlarından anket yöntemi ile veri toplanmıştır. Toplanan veriler, SPSS programı ile analiz edilmiştir. Çalışma, giriş ve tanımlar, değişkenler ile ilgili kavramsal çerçeve, yöntem, veri değerlendirmesi ve sonuç/öneriler olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır.

With the wearing of suits in business life, the dress code began to enter working life. Over time, companies started to set rules about details such as the legs of the suit and the color of the shirt worn inside. In the following process, the appearance and restrictions have increased with the entry of women into business life. Over time, these aesthetic interventions have gradually grown and have become more and more mixed with the gestures and mimics, tones of voice, and smells of the employees, leaving their place only in clothes. Employees' dress code, make-up, hair, tone of voice, etc. To interfere with things by managers and leaders is to be referred to as 'aesthetic labor' in the literature. Aesthetic labor is important both for the employees to be negatively affected by this situation, and it also triggers the feelings of discrimination as it makes it easier for some people to come to a place more easily than others because they are beautiful. This type of labor, which mostly affects service sector workers, can be defined as the commodification of working bodies by enterprises. The aesthetic stances of the employees are used for business purposes. It is seen in the researches that service sector employees are negatively affected by this situation in line with the sizes used. When the literature is examined, it is seen that there are not many studies on aesthetic labor in our country. This study is important in terms of closing that gap. In the study, the effect of the aesthetic labor load that service sector employees are exposed to on organizational cynicism and individual performance was investigated. In this direction, data were collected from the service sector employees by the survey method. The collected data were analyzed with the SPSS program. The study consists of five parts: introduction and definitions, conceptual framework related to variables, method, data evaluation and conclusion/recommendations.