Mesleki ve teknik anadolu liselerindeki kültür dersi öğretmenlerinin yaşadığı sorunlar ve çözüm önerileri (Ankara ili örneği)

Abstract

Bu araştırma mesleki ve teknik Anadolu liselerinde görev yapan kültür dersi öğretmenlerinin yaşadığı sorunları tespit etmek ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri ortaya konulması amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma yöntemi ve durum çalışması deseni kullanılmış bu çalışmada amaçsal örnekleme seçimi ile oluşturulan çalışma grubuna yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmıştır. Çalışma grubu, Ankara ilinde bulunan mesleki ve teknik Anadolu lisesinde görev yapan 30 kültür dersi öğretmeninden oluşmaktadır. Görüşme esnasında kültür dersi öğretmenlerine, mesleki eğitim yapan bir okulda çalışmayı değerlendirmeleri, okula bağlılıkları ile ilgili düşünceleri, öğrenciler, veliler, okul yönetimi ve meslek dersi öğretmenleri ile yaşadıkları sorunlar, uygulanan kararlar ve mevzuat bakımından Milli Eğitim Bakanlığından beklentileri, seçme şansları olsaydı farklı bir okul türünde çalışmayı isteyip istemedikleri ile ilgili sorular sorulmuş ve yaşanılan sorunlara ilişkin ne tür çözümler getirilebileceği araştırılmıştır. Araştırma sonucuna göre; mesleki eğitim veren bir okulda çalışma noktasında araştırmaya katılan öğretmenlerin çoğu olumsuz değerlendirmeye sahiptir. Bunun en büyük nedeni de ilköğretimden temel bilgileri almadan gelen öğrencilerin derslerinde başarılı olamamasıdır. Kültür dersi öğretmenlerinin çoğunluğu tüm sistem ayrışmasına rağmen, eğitimci olma bilinci, uzun süreli aynı okulda çalışma, emek verme, öğretmenlik mesleği etiği gibi nedenlerle kendilerini çalıştıkları okulun parçası olarak görmektedir. Kültür dersi öğretmenleri öğrenciler ile yaşadıkları sorunları; kültür derslerinin önemsenmemesi, gereksiz görülmesi, akademik seviye düşüklüğü, önceki öğrenmelerin yetersizliği, öğrencilerin hedeflerinin ve gelecek kaygılarının olmaması, kültür derslerine ilgisizlik, isteksizlik, derste konuşma, dersi dinlememe, saygısızlık, disiplin sorunları, sınıf geçme sisteminin yanlışlıkları, müfredatın ağır gelmesi, kılık-kıyafet, genel nezaket ve görgü kurallarına uyulmaması, kültür dersine önyargılı olmaları, motivasyon eksikliği, hazır bulunuşluklarının ve not tutma alışkanlıklarının olmaması, telefon, sosyal medya bağımlılığı ve devamsızlık olarak belirtmişlerdir. Kültür dersi öğretmenleri okul yönetimi ile yaşadıkları sorunları; ders programlarının adaletsiz yapılması, mesleki atölye-laboratuvarlar kadar diğer eğitim ortamlarına önem verilmemesi, meslekçi-kültürcü ayrımı yapılması, akademik başarısızlığın kültür dersi öğretmenlerine yüklenmesi, iletişim problemi, asli görevler dışında görev verilmeye çalışılması, mevzuat bilgilerinin eksik olması, öğretmenlerin siyasi ve dini görüşlerine göre ayrım yapılması, yapılan çalışmaların takdir edilmemesi olarak belirtmişlerdir. Kültür dersi öğretmenleri meslek dersi öğretmenleri ile yaşadıkları sorunları; gruplaşma yaşanması, iletişim eksikliği, meslek dersi öğretmenlerinin kendilerini okulun sahibi gibi görmeleri, öğrenci, veli ve idare üzerinde yaptırımlarının yüksek olması, öğrencileri atölye ortamında fazla yormaları, bütün iş yükünün kendilerinde olduğunu savunmaları, öğrencilerin ve kültür dersi öğretmenlerinin üzerinde baskı kurmaları, öğrenci gözünde kendilerini daha değerli görmeleri olarak belirtmişlerdir. Kültür dersi öğretmenleri veliler ile yaşadıkları sorunları; velilerin ilgisizliği, eğitim düzeylerinin düşük olması, kültür derslerini önemsememeleri, ailenin sosyo-ekonomik ve kültürel durumu, eğitimin sadece okula bırakılması, başarısızlığın öğretmenlere mal edilmesi, çocukları ile ilgili düşük-yüksek akademik beklenti içinde olmaları, öğretmen otoritesini sarsan davranışlar sergilemeleri, parçalanmış aile yapısı, aşırı koruyucu tavır takınmaları, şikayet kanallarını gereksiz kullanmaları olarak belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan kültür dersi öğretmenlerinin %70'i mevcut çalıştıkları mesleki ve teknik Anadolu lisesi yerine Anadolu lisesi, fen lisesi ya da sosyal bilimler lisesi gibi nitelikli okullarda çalışmak istediklerini belirtmişlerdir.

This research was carried out in order to determine the problems faced by the culture lesson teachers working in vocational and technical Anatolian high schools and to propose solutions for these problems. Qualitative research method and case study design were used in this study, and a semi-structured interview form was applied to the study group formed by purposive sampling. The study group consists of 30 culture lesson teachers working in vocational and technical Anatolian high schools in Ankara. During the interview, culture lesson teachers were asked about (i) their thoughts on working in a vocational school, (ii) their commitment to the school, (iii) the problems they had with students, parents, school management and vocational lesson teachers, (iv) their expectations from the Ministry of National Education in terms of the implementations and the legislation, (v) whether they would like to work in a different school type if they had a chance, and it is questioned that what kind of solutions could be proposed for the problems faced. According to the results of the research, most of the teachers who participated in the research and are working in a vocational school have negative considerations. The main reason is that the students who graduated from primary education without enough qualifications are not successful in their courses. The majority of culture lesson teachers see themselves as a part of the school they work in due to their awareness of being educators, working in the same school for a long time, efforts they made, and teaching profession ethics despite the whole system's separation. The problems of students faced by culture lesson teachers are remarked as disregarding culture lessons, regarding them as unnecessary, low academic level, inadequacy of previous learning, lack of students' goals and future concerns, indifference to culture lessons, unwillingness, noise in the class, not listening to the lesson, disrespect, disciplinary problems, inaccuracies of the system for passing a class, curriculum overload, violating dress code, general courtesy and ethics, bias towards the culture lesson, lack of motivation, readiness and note-taking habits, addiction to mobile phones and social media, and absenteeism. Culture lesson teachers' problems with school management are stated as unfair scheduling of courses, not prioritizing other educational environments as much as vocational workshops and laboratories, discrimination between vocational and culture lesson teachers, blaming culture lesson teachers for academic failure, communication problems, attempts to assign tasks other than their main duties, lack of legislative information, discrimination on the basis of political and religious views of the teachers, and not appreciating the work done. The problems that the culture lesson teachers have with the vocational lesson teachers are noted as grouping, lack of communication, vocational course teachers' perception of themselves as the owner of the school, their high influence on students, parents and administration, overworking students in the workshops, arguing that they have all the workload, pressure on students, and seeing themselves more valuable through the eyes of students. The problems that the culture lesson teachers have with parents are remarked as parents' indifference, low level of education, disregarding culture lessons, socio-economic and cultural status of the families, considering education just a school task, blaming teachers for failure, disproportional low or high academic expectations about their children, exhibiting behaviours that undermine the authority of teachers, fragmented family structure, over-protective attitude, and applying to complaint mechanisms unnecessarily. 70% of the culture lesson teachers who participated in the research stated that they would like to work in qualified schools such as Anatolian high school, science high school or social sciences high school instead of the vocational and technical Anatolian high school where they work.