Kıyı şeridi arazi kullanım ve bitki örtüsü değişim dinamiğinin uydu verileri yardımıyla belirlenmesi: Güney-Doğu Marmara örneği

Abstract

Arazi Kullanım ve Bitki Örtüsü(AKBÖ) dinamikleri hızlı nüfus artışı ve göçün, gelişmekteki yatırım bölgelerine ilerlemesiyle dengesiz olarak artmaktadır. Kontrolsüz kentsel büyüme vejetasyonda değişimlere, ekonomik ve çevresel sorunlara sebep olmaktadır. Dolayısıyla değişimlerin etkisi özellikle kıyı bölgelerinde önem kazanmaktadır. Öyle ki Türkiye'nin iç denizi olan Marmara Denizi gelişmelerden derinden etkilenmekte ve deniz etrafındaki bitki örtüsündeki değişimin kaçınılmaz olduğu anlaşılmaktadır. Ülkemizde sanayi bölgesi olarak bilinen ve TOGG fabrikasının yapımı ile yatırımları canlandıracağı düşünülen Güney-Doğu Marmara bölgesi çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Çalışmada Yalova ili Armutlu ilçesi ve Bursa ili Osmangazi, Mudanya ve Gemlik ilçelerinde sahil bandından karaya doğru 5 km'lik tampon bölge seçilerek, 2016 ve 2020 yıllarında 3 sezon sınıflandırma işlemi uygulanmıştır. Sentinel-2A' da orijinal 10 banda Rastgele Orman(RF) ve Nesne Tabanlı Sınıflandırma teknikleri, 21 tane indeksle oluşturulan görüntülere ve Ana Bileşenler ile oluşturulan görüntülere RF sınıflandırması uygulanmıştır. ArcGIS programıyla hesaplanan yer yüzey sıcaklığı değerleri AKBÖ sonuçları, 4 meteoroloji istasyonu ve Google Earth Engine verileriyle karşılaştırılmıştır. AKBÖ ve yer yüzey sıcaklığı ile sosyoekonomik değişimlerin ilişkilendirilmesi ve meteorolojik verilerle anlamlandırılmasıyla kentsel planlama ve gelişme potansiyelinin belirlemesi amaçlanmıştır. Çalışma 2016 kış, ilkbahar ve yaz sezonları için en yüksek doğruluğu Oİ12, ORO ve yine ORO; 2020'de Oİ5, ORO ve Oİ6 sınıflandırmalarında göstermiştir. Güney-Doğu Marmara'da bulunan zeytin ve yerleşim alanlarının yıllar içindeki değişiminin nüfus artışı ve çeşitli yatırım kararları ile oluştuğu sonucuna varılmıştır. Çalışmada ayrıca yer yüzey sıcaklığı verileri ile AKBÖ verileri karşılaştırılmış, 3 sezonda bitki örtüsünün sıcaklığı düşürdüğü anlaşılmıştır.

Land Use and Land Cover (LULC) dynamics are unevenly increasing due to rapid population growth and migration to developing investment areas. Uncontrolled urban growth leads to changes in vegetation, economic and environmental problems. Therefore, the impact of these changes is particularly important in coastal areas. In fact, the Marmara Sea, which is the inland sea of Turkey, is deeply affected by the developments and it is understood that the change in vegetation around the sea is inevitable. The South-Eastern Marmara region, which is known as an industrial region in our country and is thought to revitalize investments with the construction of the TOGG factory, was determined as the study area. In the study, a 5 km buffer zone from the coastal band to the land in Armutlu district of Yalova province and Osmangazi, Mudanya and Gemlik districts of Bursa province was selected and 3 seasons classification process was applied in 2016 and 2020. In Sentinel-2A, Random Forest (RF) and Object Based Classification techniques were applied to the original 10 bands, and RF classification was applied to images created with 21 indices and images created with Principal Components. Land surface temperature values calculated with ArcGIS program were compared with the results of LULC, 4 meteorological stations and Google Earth Engine data. It is aimed to determine the urban planning and development potential by associating socio-economic changes with LULC and ground surface temperature and making sense of meteorological data. The study showed the highest accuracy for the winter, spring and summer seasons of 2016 in the OI12, ORO and again ORO classifications, and in 2020 in the OI5, ORO and OI6 classifications. It is concluded that the change in olive and settlement areas in South-East Marmara over the years is caused by population growth and various investment decisions. In the study, ground surface temperature data were also compared with LULC data, and it was understood that vegetation cover decreased the temperature in 3 seasons.