Temel bileşenler bakımından GAP’ın tamamlanma oranı ve üretim potansiyeli üzerine bir araştırma

Abstract

GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi) Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerinin tamamını kapsayan Türkiye topraklarının yaklaşık % 10’nuna sahip, çok sektörlü, çok amaçlı, çok bileşenli bir bölge kalkınma projesidir. Düşünsel temelleri 1960’lı yıllara dayanan, temeli 1980’li yıllarda atılan, GAP’ın yapılmaya başlamasının üzerinden 30 yıl geçmiştir. Proje kapsamında 1.822 bin hektar arazinin sulanması, Fırat ve Dicle nehirleri üzerinde 22 baraj, 19 hidroelektrik santralinin yapımı öngörülmektedir. Aradan geçen 30 yıllık sürede, 2010 yılı verilerine göre, GAP bölgesinde sulanması öngörülen 1.822 bin hektar araziden 300 bin hektar arazi sulanmaya açılmıştır ki bu arazi proje kapsamında sulanması gereken toplam arazinin sadece % 16.5’dir. Ayrıca Projenin temelini oluşturan Fırat ve Dicle nehirleri üzerinde yapımı öngörülen 22 barajdan 15’i, 19 hidroelektrik santralden sadece 8’i tamamlanmıştır. Dolayısıyla 30 yıllık mazisine rağmen GAP’ın önemli bir kısmı hala bitirilememiştir. GAP sadece bir sulama ve elektrik üretim projesi değildir; aynı zamanda Güneydoğu Anadolu Bölgesini bütünüyle kalkındırmak amacıyla yapıldığı için tarım, sanayi, kentsel ve kırsal altyapı, eğitim, sağlık ve çevre gibi birçok bileşenden oluşmaktadır. Bu çalışmada son bilgiler ışığında temel bileşenler bakımından GAP’ın tamamlanma oranı, eksik kalan kısmı ve üretim potansiyeli konuları araştırılmıştır.