İbnü’l-Cezerî’nin Vakf-İbtidâ İlmine Yaklaşımı

Abstract

Kıraat ilminin tarihî sürecinde önemli bir âlim kabul edilen İbnü’l-Cezerî’nin (ö.833/1429) vakf-ibtidâ ilmine yaklaşımını incelemeyi hedeflediğimiz bu çalışmada öncelikle onun et-Temhîd fî ‘ilmi’tTecvîd, Mukaddimetü’l-Cezeriyye, en-Neşr fi’l-kırââti’l-‘aşr, Tayyibetü’n-Neşr vb. eserleri gözden geçirilmiştir. Bu eserler bağlamında vakf-ibtidâ ilminin kavramsal çerçevesi, vakf - kat‘ - sekte kavramları ve bu terimlerin nüansları, vakfa ve ibtidâya uygun olan veya uygun olmayan kelimeler, vakf ve ibtidâ çeşitleri, kelimelerin sonunda dikkat edilmesi gereken vakf kuralları, bazı özel kelimelerde vakfın nasıl yapılacağı gibi meseleler incelenmiştir. Önceki ve sonraki dönemlerde telif edilmiş önemli vakf-ibtidâ eserlerinden de istifade ederek İbnü’l-Cezerî’nin vakf-ibtidâ ilmindeki kaynakları, bu alandaki özgünlüğü ve etkileri tespit edilmeye çalışılmıştır.

In this study, we aim to investigate the approach of Ibn al-Jazari, who is considered an important scholar in the historical process of the science of recitation (‘ilm al-qira’ah), to the science of waqf and ibtida. For this purpose, firstly we will inspect particularly his following books: Al-Tamhid fi ‘ilm al-Tajwid, Mukaddimah al-Jazariyyah, Al-Nashr fi al-Qira’ah al-‘Ashr, Tayyibah al-Nashr. In the context of these works, we will examine such topics like the conceptual framework of the science of waqf and ibtida, the terms of waqf – kat’ – sakt, the differences between these terms, other words used for waqf and ibtida, the parts of waqf and ibtida, the rules of waqf at the end of the words, and how to do waqf in some special words. Secondly in this study, we will try to determine Ibn al-Jazari’s sources in this science, his original contributions to it, and his influences on it by making use of the significant books of the science of waqf and ibtida written in the previous and later periods.