Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi Katılımcılarının Fon Tutarını Belirlemeye Yönelik Bir Analiz

Abstract

Günümüzde yaşam standartlarının yükselmesi, ortalama yaşam süresinin artması, genç emeklilerin sayısının artması gibi nedenlerle klasik sosyal güvenlik sistemi üzerindeki yükler artmaktadır. Bu nedenle ülke vatandaşlarına emeklilik döneminde belirli bir refah seviyesi sunmayı amaçlayan ülkeler klasik emeklilik sistemine destek olmak amacıyla bireysel emeklilik programlarını teşvik ettiği görülmektedir. Türkiye’de katılımcı fon tutarı, katılımcı katkı payı tutarı, devlet katkı payı tutarı arasındaki ilişki incelendiğinde; uzun dönemde katılımcıların fon tutarı, katılımcıların katkı payı tutarı arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Katılımcıların katkı payında meydana gelen 1 birimlik artış katılımcıların fon tutarını 0.53 birim arttırmaktadır. Dolayısıyla katılımcıların katkı payı tutarının katılımcıların fon tutarını desteklediğini söylemek mümkündür. Devlet katkısının sisteme dahil edildiği 2013’den itibaren bakıldığında ise, uzun dönemde katılımcıların fon tutarı ile devlet katkısı tutarı ve katılımcı katkı payı arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Devlet katkı payında meydana gelen 1 birimlik artış katılımcıların fon tutarını 2.62 birim azaltmaktadır. Katılımcı katkı payı tutarında meydana gelen bir birimlik artış ise katılımcıların fon tutarını 0.26 birim azaltmaktadır. Ayrıca, katılımcıların fon tutarı üzerinde devlet katkı payının etkisi, katılımcı katkı payından fazla olmaktadır.

Burden over traditional social security system is increasing due to higher standards of living, duration of life expectancy rates and early retirement schemes. Therefore several countries which target maintaining welfare standards for their citizens in their later life introduce contributive retirement schemes in addition to traditional retirement programmes. Analysis of partipicant fund rate, participant contribution share magnitude and state contribution rate reveals a positive long term relationship between participants fund magnitude and participants contribution share.1 unit increase in the participants contribution share increases the participants fund magnitude as 0,53 unit. Therefore it is possible to stress that participants contribution share support the participants fund ratio. However, analysis of long term relationship starting from the date of 2013 when the state contribution started, it is seen that there is a negative relationship among the participants fund magnitude, state contribution magnitude and participant contribution share. 1 unit increase in the state contribution share decreases participant fund magnitude by 2.62 units. 1 unit increase in the participants contribution share magnitude decreases participants fund magnitude by 0,26 unit. Moreover, the effect of state contribution share is greater than the participants’ contribution share.