Şehitlikleri İmar Cemiyeti Arşiv Belgelerine Göre Çanakkale Şehitler Abidesi İnşaatının Tamamlanması Ve Açılış Töreni

Abstract

Eski Hisarlık Tepe üzerinde Çanakkale Savaşları’nda şehit olan askerlerin anısına inşa edilen ve Çanakkale Zaferi ile özdeşleşen bir eser olan Şehitler Abidesi, 1960 yılında tamamlanmıştır. Yapımına başladıktan sonra kaynak yokluğu dolayısıyla tamamlanması uzun zaman alın anıt ancak 1960 yılında ziyarete açılabilmiştir. Günümüzde ise çevresindeki düzenlemeler hâlâ devam etmektedir. Abidenin öyküsü, 1944 yılında Milli Savunma Bakanlığı’nın Çanakkale Cephesi’nde verilen şehitlerin hatırasını ve Çanakkale Zaferi’ni ebedileştirmek amacıyla açtığı proje yarışmasıyla başlar. Yarışma sonunda Doğan Erginbaş ve İsmail Utkular’ın projesi birinci seçilmiştir. Ancak maddi imkânsızlıklar dolayısıyla abidenin inşaatına ancak on yıl sonra başlanabilmişti. Haziran 1952’de abidenin yapılamamasından dolayı büyük sorumluluk duyan bir kısım kişi ve kurumlar harekete geçti. İstanbul Valiliği bu konudaki çalışmalara öncülük etti. Abidenin inşaatını yapmak için bir komite kuruldu. Komite üyeleri Emin Nihat Sözeri, Muhlis Erdener, Hamdi Mocan, Kurmay Yarbay Cemal Yıldırım, Tevfik Demircigil, Mustafa İnan, Orhan Safa ile Mithat Özdeş ve Üniversite Genel Sekreteri’nden oluşuyordu. Komite, Şehitlikleri İmar Cemiyeti’ne bağlı olarak çalışacaktı. Şehitlikleri İmar Cemiyeti Çanakkale Şehitler Abidesi İnşaatına Yardım Komitesi adını alan bu çalışma grubunda görevler paylaşıldı. 17 Nisan 1954’te yapılan resmi bir törenle abidenin temeli atıldı. Ancak inşaatın ilerleyen safhalarında bazı eksiklikler ve hatalar olduğu tespit edilince, başka müteahhitlere ihale verilmiş ve inşaat zaman zaman durma noktasına gelmiştir. Bu süre içerisinde inşaatın bitirilememesi üzerine Abdi İpekçi’nin yayın yönetmeni olduğu Milliyet gazetesi bir kampanya başlatarak, halktan para toplamaya başlamıştır. Pek çok kesim bu konuya duyarlı davranmış ve kısa sürede istenilen para toplanabilmiştir. Halkın ve devletin katkısıyla Çanakkale Şehitler Abidesi 21 Ağustos 1960’te tamamlanabilmiştir.