XVI. yüzyılda Latin Amerika gümüşünün Osmanlı-İspanyol rekabetindeki iktisadi rolüne dair Bazı düşünceler

Abstract

XVI. yüzyıl boyunca Osmanlı ve İspanya Devletleri arasında Akdeniz’de süregelen çatışmanın geri planında Avrupa’ya uzanan Latin Amerika gümüşü finansal önemi haizdir. Bu değerli madenin mevcudiyeti, özellikle bu iki imparatorluğun sahip oldukları savaş makinelerini finanse etmede etkin rol oynamıştır. Fakat bu uzun soluklu siyasi ve askeri rekabet uzun vadede devletlerin hazinelerinde onarılmaz kayıplara yol açmıştır. Merkezde daha büyük ordular kurmak ve bunları sürekli olarak eğitme zorunluluğu bu iki devletin finansal yapısını yıpratırken, uzun ve tüketici savaşlar parasal sorunları daha da ağırlaştırmıştır. Bu şartlar altında kaçınılmaz olarak baş gösteren finansal kriz, İspanyol hazinesinde iflaslar yaşatmış, Osmanlı ziraatı ve sanayiinde ise bunalımlar yaratmıştır. Bu bağlamda çalışmamız, Latin Amerika gümüşünün XVI. yüzyılda İspanya ve Osmanlı Devletleri’nin ekonomilerinde yarattığı olumlu ve olumsuz etkileri gösterme denemesidir

During the 16th century the extending Latin American silver to Europe possesses a financial importance in the background of the ongoing conflict between Ottoman and Spanish States in the Mediterranean. The availability of this precious metal played an active role particularly in financing of the war machine these two empires had. But this long-term political and military competition led to irreparable losses in the treasury of states in the long run. The necessity of building bigger armies in the center and training them constantly wore out the financial structure of these two states, while long and exhausting wars aggravated more monetary problems. Inevitably appearing under these conditions, a financial crisis caused bankruptcies in the Spanish treasury and created crises in Ottoman agriculture and industry. In this context, our study is an essay to demonstrate the positive and negative effects which the silver of Latin America caused in economies of Ottoman and Spanish States during the 16th century.