Girişimciliğin farklı yüzleri: 1950 ve 1980'lerde Türkiye'de değişen işadamı davranışları

Abstract

Bu araştırmada, Türk iktisat tarihinde iki büyük dönüşümü ifade eden 1950'li ve 1980'li yıllarda Türk girişimcilerinin iktisadi ahlak, tutum ve davranışlarının nasıl dönüştüğü incelenecektir. 1950'li ve 1980'li yıllar, Türk ekonomisinin iki farklı konjonktür içerisinde kapalı ulusal ekonominin dışa açıldığı dönemleri temsil etmekteydi. Her iki on yılda, dönemin kendi tarihsel, ekonomik ve toplumsal koşulları içerisinde hızlı bir dönüşüm yaşanmakta ve bu toplumun tüm kesimlerini olduğu gibi girişimcileri de etkilemekteydi. Araştırmada, öncelikle anılan 1950'li ve 1980'li yıllarda yaşanan bu hızlı dönüşüm sürecinin belirli başlı özellikleri ele alınacaktır. Ardından her iki dönem girişimcilerinin dünyayı algılayışları, kendilerini tanımlayışları, iş hayatında başarıya ulaşmak için gerekli gördükleri davranış biçimleri ve diskurları incelenecektir. İki düzeyde yürütülen bu inceleme, Türk girişimcilerin kendilerini 30 yıl gibi kısa bir sürede yaşanan toplumsal ve ekonomik değişimler karşısında hızla yenileyebildiklerini gösterecektir. Araştırmada, her iki dönemde aktif girişimci davranışlarını betimlemek için günlük gazeteler, dergiler ve tanınmış girişimcilerin otobiyografilerinden yararlanılmıştır.

This study focuses on how the business ethics, attitudes and behaviours of the Turkish entrepreneurs changed during the two big transformations in 1950s and 1980s in Turkey. Both during 1950s and 1980s, the comparatively closed economy of Turkey was opening herself, but in two different international contexts. In both eras, a rapid transformation was experiencing in sui generis economic, historical and societal conditions and these affected the Turkish entrepreneurs like the other fractions of the society. In the article, this rapid transformation of 1950s and 1980s will be described shortly. Then, the world perception, self-defining, economic behaviour seen by them as the key to success and their discourse of the entrepreneurs in 1950s and 1980s will be focused on. This analyze on the two levels will show us that the Turkish entrepreneurs can renew themselves very quickly in the face of rapid social and economic transformations. To describe the behaviour of the entrepreneurs, special importance has been given to the daily newspaper, magazines and autobiographies of the high profile businessmen.