The Reflections of a Responsibility Program Prepared for Primary School Students: An Action Research

Abstract

The aim of this action research study was the effect of the “Responsibilty Programme” designed to minimize the undesired behaviours. It was carried out in a village school in Bozdoğan, a district in Aydın, in the second term of 2012- 2013 academic year. Four students displaying undesired behaviors were included in this research. In the study that focuses on “undesired behaviours in assuming responsibility”, an action plan whose sub-dimensions are determined to be as in-class, out-of-class, cooperation, and familial responsibilty was prepared. It was, then, implemented for four weeks Within each sub-dimension, pupils were given a set of responsibilities. As for the out-of-class responsibilities, a circular plan was followed. The data were collected through observation and interview forms that were formed in advance.A descriptive analysis was used to analyze the data obtained. The study revealed that the students fulfilled the tasks that they most wanted in a more effective manner and acted more responsibly, which emphasizes the importance of the quality of the given responsibility; that these students, who had rarely done homework before, did so on a regular basis; that they were happy throughout the process and, most importantly, that they displayed less undesired behaviour regarding responsibility. However, their habit of tidiness was observed to have not changed. According to the results of the research with the cooperation among teachers, parents and the counsellor, many of the characteristics of undesired behaviour can be improved using a certain kind of specific programmes.

İstenmeyen öğrenci davranışları önemli bir problemdir ve eğitim ortamını olumsuz etkilemektedir. Öğrencilerden beklenen, normal davranış ilişkisinde olmaları ve sorumluluklarını yerine getirmeleridir. Sorumluluk ise duyuşsal alan eğitiminin önemli bir aşaması olan “gönüllülüğün” ön koşuludur. Bu nedenle bu araştırma, öğrencinin sorumluluk alma ile ilgili sergilediği istenmeyen davranışları en aza indirgemeye yönelik tasarlanan “Sorumluluk Programı”nın öğrencideki etkisini araştırmak için yapılmıştır. Belirlenen amaç doğrultusunda çalışmada, sorunlara çözüm üretmek amacıyla ve çalışmanın doğasına uygunluğu nedeniyle eylem araştırması kullanılmıştır. Araştırma 2012-2013 öğretim yılının II. yarıyılında Aydın İli Bozdoğan İlçesi'nin bir köy ilkokulunda yürütülmüştür. Öğrenci takip formları, öğretmen gözlemlerinden yararlanılarak belirlenen, istenmeyen davranış sergileyen dört öğrenci araştırmaya dahil edilmiştir. Okul kültürüne uyum ve davranışlara ilişkin özellikler çokluğu sebebiyle "Sorumluluk almada istenmeyen davranışlar" üzerine yoğunlaşan çalışmada ders içi sorumluluk, ders dışı sorumluluk, dayanışma sorumlulukları ve aile içi sorumluluk olmak üzere dört alt boyuttan oluşan eylem planı hazırlanmış ve dört hafta uygulanmıştır. Her bir alt boyutta öğrencilere sorumluluklar verilmiş, ders dışı sorumluluklarda ise döngüsel bir sıra izlenmiştir. Tüm boyutlar için öğrenciler her gün, tüm ders saatlerinde ve olabildiğince ders aralarında araştırmacılarca takip edilmiştir. Araştırma verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen gözlem ve görüşme formları kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel analize başvurulmuştur. Araştırmada elde edilen bulgulara göre öğrencilerin en çok istedikleri görevleri daha etkin yerine getirdikleri ve daha sorumlu davrandıkları, dolayısı ile verilen sorumluluğun niteliğinin önemli olduğu; süreç öncesinde neredeyse hiç ödevini yapmayan bu öğrencilerin süreç boyunca hemen her gün ödevlerini yaptıkları; süreç boyunca mutlu oldukları ve en önemlisi sorumluluk konusuyla ilgili istenmeyen davranışlarında azalma olduğu; aynı zamanda sınıftaki diğer öğrencilerin de bu sürece olgun baktıkları, kıskanç davranmadıkları; ancak tüm bu olumlu sonuçlara rağmen, yine bu dört öğrencide temizlik alışkanlığı gibi bazı noktalarda değişme olmadığı da belirlenmiştir. Sonuçlara göre, öğrencilerin istenmeyen davranışları ile ilgili birçok özelliğin hazırlanacak özel programlar aracılığıyla ve öğretmen, aile ve rehber öğretmen aracılığıyla daha iyi hale getirilebileceği söylenebilir.